Türkiye, sigara kartellerinin hedefinde iken, bağımlı sayısında kayda değer bir artış yaşanıyor. Sağlık Bakanlığı, “sigarasız şehirler” oluşturmak için harekete geçti. Pilot il olarak Artvin belirlenirken, bu proje kapsamında sigara, elektronik sigara ve puf gibi tüm tütün ürünlerine karşı sert bir yaklaşım sergileneceği ifade edildi. Uzmanlar, bu pilot uygulamanın doğru bir adım olduğunu fakat yetersiz olduğunu vurguladı. Gözler, Türkiye’deki bağımlılık oranlarına çevrildi.
GÜNDE 17 SİGARA TÜKETİMİ
Türkiye, kişi başına günlük sigara tüketiminde dünya birincisi konumunda. Ülke genelinde her gün ortalama 17.1 adet sigara içiliyor. Bu rakam Yunanistan’da 15.7, İsrail’de 15.5, Japonya ve Avusturya’da ise 15.4 olarak kaydediliyor. 2012 yılında %27.1 olan tiryaki oranı, 2014’te %27.3, 2016’da ise %26.5 seviyesine yükseldi. Ancak 2022 itibarıyla bu oran %28.3’ü aşarken, çocuklar arasında da sigara kullanımı artış göstermeye devam ediyor. Yeşilay verilerine göre, Türkiye’de her yıl 83 binden fazla kişi tütün kullanımına bağlı nedenlerle hayatını kaybediyor ve 250 binden fazla çocuk tütün ürünlerini kullanıyor.
MİLYONLARCA BAĞIMLI
15 yaş ve üzeri sigara kullananların oranı yüzde 30 olarak tahmin ediliyor. Cinsiyet dağılımına bakıldığında erkeklerde bu oran %37.3, kadınlarda ise %10.7 seviyelerinde. Bu da yaklaşık 12 milyon erkeğin ve 4.5 milyon kadının her gün sigara içtiği anlamına geliyor. Özellikle 25-34 yaş arası erkeklerdeki kullanım oranı %51.4 gibi yüksek seviyelere ulaşırken, 35-44 yaş arası kadınlarda ise %23.2’lik bağımlılık oranı dikkat çekiyor.
Uzmanlardan Uyarılar
ÇEVRECİLER SESSİZ
Prof. Dr. Cevdet Erdöl (Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kurucu Rektörü) şu uyarılarda bulundu: “Ana caddelerde ve açık alanlarda sadece belirlenen yerlerde sigara içilmesine izin verilmelidir. İstanbul’da denize nazır alanlar sigara içenlere ayrılıyor, bu kabul edilemez. İzmarit atıkları yıllarca yaşam alanlarımızda kalıyor ve çevrecilerden ses çıkmıyor. Bu atıklar, insanlar, hayvanlar ve bitkiler için toksik risk oluşturuyor.”
KADINLARDA ARTIYOR
Nargilahanelerin izni sorgulanıyor. “Satılan ürünlerin içeriği belirsiz. Tütün ürünleri, gençleri ve çocukları uyuşturucuya alıştırma aracı olabiliyor” diyen uzmanlar, sigara kullanımıyla mücadele başladığında tiryaki oranının %32’den %27’ye düştüğünü ancak sonrasında gevşemeler nedeniyle bu oranın tekrar yükseldiğini belirtiyor. Kadın ve çocuklarda sigara kullanımı giderek artıyor.
DENETİMLER YETERSİZ
Uzmanlar, “Çözüm için yasaların eksiksiz uygulanması, bilimsel toplantılar düzenlenmesi ve kamu ile üniversitelerin iş birliği yapılması şart. ABD, sigara kullanımını %10’un altına düşürmeyi hedeflerken, Türkiye ise zararlı ürünlerle zehirleniyor. Kamu kurumları, hastaneler, okullar ve adliyelerin ‘dumansız’ olması gerekiyor. Ancak mevcut denetimler yetersiz kalıyor. Kağıt üzerinde yasaklar var ama uygulamada çoğu yerde dikkate alınmıyor.”
ÇOCUK İSTİSMARI
Prof. Dr. Elif Dağlı (Göğüs Hastalıkları Uzmanı) ise Avrupa’da en fazla sigara içilen ülke olmanın altını çizerek, “Sadece birkaç denetimle bu sorun çözülemez. Artvin gibi küçük şehirlerde denetim kolay ama İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde projeler neden hayata geçirilmiyor?” dedi.
Elektronik Sigara Tehlikesi
Elektronik sigaralar, yüksek nikotin ve zararlı kimyasallar içeriyor. Bazı ürünler, özel tuzlar kullanılarak normalden 10 kat daha güçlü hale getiriliyor. Ayrıca, bu ürünler meyve ve yiyecek aromaları ile çocuklara cazip hale getiriliyor. Bu durum, sadece birkaç kaçakçının işi olamaz; konteyner düzeyinde bir kaçakçılıkla karşı karşıyayız.”
KAMPÜSLERDE DENETİM!
Bülent Akarcalı (Eski Sağlık Bakanı) ise, “Üniversitelerin kampüs sınırları içinde sigara içmek yasak ama kampüs bahçelerinde bu yasak uygulanmıyor. Kapalı alanlarda bile sigara içiliyor. Öncelikle üniversiteler ve diğer okullar sigara denetimi altına alınmalı.” dedi.
HESAPLAR İNCELENSİN
Türkiye’de ABD, İngiltere ve Japonya merkezli üç büyük sigara şirketinin bulunduğunu belirten uzmanlar, bu firmaların, bazı halkla ilişkiler şirketleri aracılığıyla sigarayı pazarlamaya çalıştığını vurguladı. Sigara üreticileri ve halkla ilişkiler hesaplarının incelenmesi gerektiği ifade edildi.
Kaynak: Web Özel
