Mastodon’da Tarihi Yönetim Değişimi
Açık kaynaklı ve merkeziyetsiz sosyal ağ Mastodon‘un kurucusu Eugen Rochko, kuruluşun kâr amacı gütmeyen bir yapıya dönüşüm sürecinin parçası olarak CEO’luk görevinden ayrılıyor. Bu adım, Mastodon tarihindeki en kapsamlı liderlik değişimi olarak görülüyor ve platformun uzun vadeli sürdürülebilirliğini güvence altına almayı hedefliyor.
Yeniden yapılanma kapsamında Mastodon, artık bir yönetim kurulu tarafından yönetilecek. Kurulda Twitter’ın kurucu ortaklarından Biz Stone, Karien Bezuidenhout, Esra’a Al Shafei, Mastodon Topluluk Direktörü Hannah Aubry (görevini bırakmaya hazırlanıyor) ve yeni İcra Direktörü (Executive Director) olarak görevlendirilen Felix Hlatky yer alıyor.
Bu modelle Mastodon’un iş, ürün ve toplumsal misyonunu artık tek bir kişinin kararlarına bağlı kalmadan büyütmesi amaçlanıyor. Aynı zamanda, son on yıldır neredeyse tüm mesaisini bu projeye ayıran Rochko‘ya da geri çekilip nefes alma imkânı tanınıyor.
Rochko, bundan sonra kurucu ve danışman sıfatıyla projeye katkı vermeyi sürdürecek. Yıllar boyunca piyasa koşullarının altında maaş alması sebebiyle kendisine, emeklerinin karşılığı olarak tek seferlik 1 milyon avro ödeme yapıldı.
Yeni liderlik ekibinde ayrıca Teknik Direktör olarak Renaud Chaput, İletişim Başkanı olarak Andy Piper ve Strateji & Ürün Danışmanı olarak Philip Schröpel yer alıyor. Toplamda Mastodon’da şu anda 10 tam zamanlı çalışan görev yapıyor.
CEO ‘tükenmişlik’ nedeniyle geri adım atıyor
Eugen Rochko, Mastodon’un artık tek başına yönetemeyeceği kadar büyüdüğünü ve yoğun baskının kendisini tükenmişlik sendromuna sürüklediğini söyleyerek, görevi bırakma kararının arkasında bu nedenlerin yattığını ifade ediyor.
Rochko, Mastodon’un yıllar içinde adeta kendi kimliğiyle özdeşleştiğini, sosyal medya hakkında gördüğü her şeyin işini düşünmesine yol açtığını ve bunun da ciddi bir stres yükü oluşturduğunu anlatıyor. Bu durumun sonunda burnout‘a yol açtığını, bu nedenle geriye çekilmenin hem kendisi hem de şirket için daha sağlıklı olacağını vurguluyor.
Bir adım geri atarak, Mastodon’un artık yalnızca kendisine ait olmayan, farklı insanların da sorumluluk üstlendiği bir proje olduğunu kabul etmenin, hayatında yeniden denge kurmasına yardımcı olacağını söylüyor.
Ayrıca, benzer durumda olan diğer kuruculara da mümkünse aynı şekilde davranmaları için çağrıda bulunuyor. Tüm zamanını işe yatırmanın sağlıklı olmadığını, aksi hâlde geriye kişinin kendisi için hiçbir şey kalmadığını dile getiriyor.
Bu yaklaşım, özellikle yapay zekâ çağında yeniden güç kazanan ve bazı kurucuların haftada altı gün, sabah 9’dan akşam 9’a kadar çalışmayı normalleştirdiği ‘hustle culture’ anlayışıyla tam bir zıtlık oluşturuyor.
Mastodon’un kâr amacı gütmeyen yapıya geçiş planı
İcra Direktörü Felix Hlatky, Mastodon’un kâr amacı gütmeyen bir yapıya dönüşmesiyle özellikle Avrupa’da yeni fonlama fırsatlarının açılacağını söylüyor.
Kuruluş, Amerika Birleşik Devletleri’nde halihazırda kâr amacı gütmeyen bir yapı statüsüne kavuşmuş durumda. Şimdi ise Almanya merkezli kuruluşun yerini alacak, Belçika’da kurulacak uluslararası bir kâr amacı gütmeyen dernek (AISBL) üzerinde çalışılıyor. Gelecekte organizasyonun ana merkezi bu Belçika yapısı olacak. Geçiş süreci tamamlanana kadar ise ABD merkezli 501(c)(3) statüsündeki kuruluş, Mastodon’un marka ve diğer varlıklarının sahibi olarak konumlanacak.
Bu dönüşümü desteklemek için Mastodon önemli bağışlar topladı. Stack Exchange kurucusu Jeff Atwood ve Atwood ailesi 2,2 milyon avro katkı sağladı. Buna ek olarak Biz Stone, alternatif uygulama mağazası AltStore (260 bin avro), Global Chinese Community of Universal Digital Commons (65 bin avro) ve Craigslist kurucusu Craig Newmark da projeyi destekleyen isimler arasında yer aldı.
Teknoloji alanında iş ve finans geçmişi bulunan Hlatky, bu geçişten önce de Mastodon’a ücretsiz danışmanlık veren isimlerden biriydi ve örgütün Almanya’daki kâr amacı gütmeyen yapısını kurmasına yardımcı olmuştu.
Kendi kariyeri açısından bakıldığında ise Hlatky, geleneksel girişim sermayesi modelinden giderek soğuduğunu belirtiyor. Bu sistemin ancak birkaç istisna için işe yaradığını, geri kalan pek çok girişim için sürdürülebilir olmadığını, bu nedenle artık bu modele katkı sunmakta bir anlam görmediğini dile getiriyor.
Yeni rolünde Hlatky, sektör paydaşları ve medya ile daha fazla temas kurmayı, özellikle de siyasetçiler, siyasi partiler ve gazetecilerin Mastodon’da daha görünür olmasını sağlamayı hedefliyor.
Yeni gelir modeli: Barındırma ve moderasyon hizmetleri
Hlatky, Mastodon’u finansal açıdan daha sürdürülebilir kılmak için yürütülen projeleri de yönetecek. Bunların merkezinde, açık sosyal ağ ekosistemi için barındırma (hosting) ve moderasyon hizmetleri sunmaya dayalı yeni bir iş modeli bulunuyor. Diğer yönetim ekibi üyeleri ise güven ve emniyet (trust & safety), teknik altyapı ve ürün geliştirme konularına odaklanacak.
Bluesky ve diğer protokollerle entegrasyon öncelik değil
Mastodon, ActivityPub protokolüyle çalışan bir platform. Diğer merkeziyetsiz sosyal ağlar arasında, Bluesky gibi AT Protocol üzerine kurulu olanlar ve Jack Dorsey‘nin desteklediği nostr tabanlı projeler öne çıkıyor. Ancak Mastodon, bu farklı protokollerle doğrudan yerel bir birlikte çalışabilirlik (interoperability) geliştirmeyi şu an için öncelik olarak görmüyor.
Şirket, bu alanı Bridgy Fed ve Bounce gibi üçüncü taraf projelere bırakmayı tercih ediyor. Bu projeler, farklı teknik standartlar kullanan merkeziyetsiz sosyal ağlar arasında köprü kurmayı amaçlıyor.
‘Milyarder geçirmez’ sosyal medya vizyonu
Rochko, bu yeniden yapılanmanın Mastodon’un kendisini ‘milyarderlerden bağımsız’ bir sosyal ağ olarak konumlandırma hedefini güçlendirdiğini düşünüyor. ‘Billionaire-proof’ olarak da ifade edilen bu yaklaşım, son dönemde Bluesky tarafından da benimsenmiş durumda. Bluesky, 40 milyon kayıtlı kullanıcıyla Mastodon’un önüne geçmiş olsa da Mastodon hâlâ 10 milyon kayıtlı kullanıcıya sahip güçlü bir alternatif konumunda. Her iki platformda da bu sayıların daha küçük bir kısmı aylık bazda aktif.
Mastodon’da aylık aktif kullanıcı sayısı, 2022’deki büyük sıçramanın ardından bugün 1 milyonun altına düşmüş durumda. Elon Musk‘ın Twitter’ı satın alması öncesinde yalnızca yaklaşık 200 bin aylık aktif kullanıcıya sahip olan platform, satın alım sonrası bu sayıyı 2 milyona kadar çıkarmıştı.
Rochko, bunun tek bir milyarderin kontrolünde olmayan bir platforma yönelik talebi gösterdiğini savunuyor. Threads, Instagram ve Facebook‘un bir milyardere ait olduğunu, X‘in de yine son derece varlıklı bir kişinin kontrolünde bulunduğunu, bu platformların giderek daha fazla kamuoyu algısını, kamusal tartışmayı ve siyaseti şekillendirmek için kullanıldığını hatırlatıyor.
Mastodon ve genel olarak fediverse ekosisteminin ise bu tür bir yoğun sahiplik ve güç konsantrasyonuna tabi olmayan, nadir örneklerden olduğuna dikkat çekiyor. Yeni kâr amacı gütmeyen yapı ve güçlendirilmiş yönetim modeli, Mastodon’un bu iddiayı uzun vadede sürdürüp sürdüremeyeceğini belirleyecek en kritik aşama olarak görülüyor.
