Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD’nin Miami kentinde düzenlenen ve ABD, Türkiye, Mısır ve Katar temsilcilerinin katıldığı Gazze konulu zirvede Türkiye’yi temsil etti. Toplantı sonrası basın mensuplarına konuşan Fidan, sürece ilişkin değerlendirmelerini paylaştı.
Toplantının genel değerlendirmesi
Fidan, Gazze Barış Planının soykırımın sona erdirilmesi yönündeki umutları canlı tuttuğunu belirterek, birinci aşamanın tamamlanmasının ardından ikinci aşamaya geçiş hazırlıklarının gündemde olduğunu söyledi. Şarm El-Şeyh mutabakatı sonrasında bu konunun en önemli tartışma başlıklarından biri olduğunu vurguladı ve toplantının, Şarm El-Şeyh’ten sonraki en kritik görüşmelerdendiğini ifade etti.
İhlaller süreci zora sokuyor
Türkiye’nin görüşünü aktaran Fidan, İsrail kaynaklı ateşkes ihlallerinin planı tehlikeye attığını ve ikinci aşamaya geçişte ciddi risk oluşturduğunu ifade etti. Ancak tarafların ihlallerin önlenmesi için fikir alışverişinde bulunduğunu, arabulucu dört ülkenin üst düzey istişarelerinin önem taşıdığını belirtti. Toplantıda ayrıca Gazze’nin yeniden imarına dair ön çalışmaların gündeme alındığını söyledi.
Gazze için üç ‘kırmızı çizgi’
Fidan, Türkiye’nin Gazze’ye ilişkin vazgeçilmez üç koşulunu şöyle özetledi:
1. Gazze yönetimi
Gazze’nin Gazze’liler tarafından yönetilmesi gerektiğini vurguladı.
2. Toprak bütünlüğü
Gazze topraklarının hiçbir şekilde bölünmemesi gerektiğini kaydetti.
3. Yarar doğrudan halka
Yeniden imar ve yatırımların doğrudan Gazze halkının yararına yönlendirilmesi gerektiğini belirtti. Bu üç ilke gözetildiği sürece teknik konuların ele alınabileceğini söyledi.
İnsani yardım ve barınma ihtiyacı
Fidan, insani yardımların halen kritik bir boşluk oluşturduğunu ve atılan adımların yetersiz kaldığını dile getirdi. Kış aylarının yaklaşması nedeniyle Gazze’ye daha fazla barınma desteği gönderilmesi gerektiğini, Türkiye’nin deprem sonrası sahip olduğu çadır ve konteyner kapasitesinin bu noktada önemli bir imkân sunduğunu belirtti.
Türkiye’nin yeniden inşa tecrübesi
Deprem sonrası hızlı ve geniş çaplı konut üretme tecrübesine dikkat çeken Fidan, yaklaşık 500 bin konutluk bir projeyi kısa sürede hayata geçirme kabiliyetinin Gazze için de değerlendirilebileceğini söyledi. Bu desteğin yoğun koordinasyon gerektirdiğini, ilgili kurumlarla geri dönüldüğünde görev dağılımı yapılarak sürecin takip edileceğini ekledi.
Küresel meselelerde arabuluculuk ve eşzamanlı görüşmeler
Toplantı kapsamında, Gazze gündeminin yanı sıra Rusya-Ukrayna dosyası ile ilgili bazı arabuluculuk çabalarının da değerlendirildiğini belirten Fidan, Amerikan, Avrupalı ve Ukraynalı muhataplarla barış sürecine dair görüş alışverişinde bulunduklarını ifade etti. Türkiye’nin perspektifinin paylaşıldığını ve farklı tarafların yaklaşımlarının dinlendiğini söyledi.
Fidan, Türkiye’nin süreçte aktif rol oynamaya devam edeceğini, sahada insani destek ve yeniden imar alanlarında somut katkılar sunma niyetinin sürdüğünü vurguladı.
