Yapay zekâ destekli yeni nesil kaşmir alternatifi
Son yıllarda mağazalarda her bütçeye hitap eden kaşmir kazaklar görmek mümkün. Kaşmirin cazibesi açık: Yumuşak, hafif ve son derece sıcak. Ancak bu kadar düşük fiyatların, tedarik zinciri ve doğal kaynaklar üzerinde ciddi bir bedeli var.
Kaşmir üretiminin görünmeyen maliyeti
Kaşmir, yalnızca belirli keçi ırklarının ince alt yününden elde ediliyor. Bir keçi yılda genellikle iki kez kırkılıyor ve bu süreçten yalnızca yaklaşık 113–170 gram arası kaşmir çıkıyor. Artan talep düşünüldüğünde bu, son derece sınırlı bir arz anlamına geliyor.
Ham madde üreticileri bu baskıyı yoğun şekilde hissediyor. Ucuz kaşmir talebi arttıkça keçiler daha sık kırkılıyor, lif kalitesi düşüyor ve sürdürülemez sürü yönetimi uygulamaları yaygınlaşıyor.
Tavuk tüyünden lüks lif: Everbloom’un hedefi
Bu tabloyu doğrudan değiştirmeye çalışmak yerine, Everbloom adlı girişim farklı bir yol seçti. Şirket, gerçek kaşmirden neredeyse ayırt edilemeyecek, geri dönüştürülmüş bir tekstil malzemesi geliştirmeye odaklanıyor. Girişim, aralarında küresel fonların da bulunduğu yatırımcılardan 8 milyon doların üzerinde finansman sağladı.
Everbloom’un vizyonu yalnızca kaşmirle sınırlı değil. Amaç, tekstil sektöründe yaygın kullanılan pek çok lifi daha çevreci ve ekonomik alternatiflerle değiştirebilmek.
Braid.AI: Malzeme bilimi için tasarlanan yapay zekâ
Şirket bu amaçla Braid.AI adını verdiği özel bir malzeme bilimi yapay zekâ modeli geliştirdi. Bu model, farklı parametreleri hassas biçimde ayarlayarak, istenen özelliklere sahip sentetik lifler tasarlayabiliyor. Hedeflerden biri kaşmir benzeri lifler üretmek olsa da sistem, polyester dahil pek çok yaygın tekstil malzemesini taklit edebilecek esnekliğe sahip.
Atıktan değere: Keratin bazlı üretim süreci
Everbloom’un sürecinin temelinde tek bir ortak nokta bulunuyor: keratin. Şirket, lif üretiminde keratin içeren çeşitli atık akışlarını kullanıyor. Bugün için bunlar arasında:
- Kaşmir ve yün çiftliklerinden gelen atıklar
- Yün iplik ve kumaş fabrikalarının atıkları
- Yorgan ve yastık gibi ürünlerden çıkan kaz tüyü ve kuş tüyü atıkları
Gelecekte ise özellikle kümes hayvancılığı sektöründen çıkan tavuk tüyleri önemli bir hammadde kaynağı olarak sürece dâhil edilecek. Tüm bu atıkların ortak özelliği, saç, tırnak ve tüylerin de yapısını oluşturan keratin proteini açısından zengin olmaları.
İki makineyle yeni nesil lif üretimi
Everbloom’un üretim hattı, temelde iki ana makineden oluşuyor. Süreç şu adımlarla ilerliyor:
- Keratin içeren atıklar uygun boyuta kadar parçalanıyor.
- Bu parçalar, şirketin geliştirdiği özel bileşiklerle karıştırılıyor.
- Karışım, malzemeyi kalıptan geçirerek şekillendiren bir plastik ekstrüzyon makinesine giriyor.
- Makineden çıkan pelet formundaki malzeme, normalde polyester lif üretiminde kullanılan eğirme makinelerine aktarılıyor.
Bu yaklaşım sayesinde Everbloom, tekstil sektöründe lif üretiminin yaklaşık %80’inde kullanılan mevcut ekipmanla uyumlu çalışabiliyor. Şirket, “piyasaya girebilmek için tam anlamıyla bire bir ikame olmanız gerekiyor” anlayışıyla hareket ediyor.
Yapay zekâ ile lif özelliklerini ayarlama
Atıktan yeni liflere dönüşümü sağlayan temel kimyasal reaksiyonların tamamı bu iki makine içerisinde gerçekleşiyor. Braid.AI, kullanılan bileşiklerin formülasyonunu ve makinelerin çalışma parametrelerini değiştirerek, ortaya çıkan liflerin:
- Yumuşaklık
- Esneklik
- Dayanıklılık
- Isı tutma kapasitesi
gibi özelliklerini hedeflenen malzemeye göre ince ayarlarla optimize edebiliyor. Böylece sistem, gerektiğinde polyester benzeri, gerektiğinde ise kaşmir benzeri lifler üretebiliyor.
Biyolojik olarak çözünebilen yeni nesil polyester alternatifi
Şirket, ürettiği tüm liflerin – hatta polyester ikamelerinin bile – biyolojik olarak parçalanabilir olacağını söylüyor. Kullanılan tüm bileşenler bu hedef doğrultusunda seçiliyor. Everbloom, bu iddiayı doğrulamak için ürünlerini hızlandırılmış yaşlandırma ve bozunma testlerinden geçiriyor.
Keratin bazlı atıkları kullanmak, yalnızca yeni hammadde ihtiyacını azaltmakla kalmıyor; aynı zamanda atık yönetimi açısından da önemli bir çevresel fayda sunuyor. Böylece üretim sürecinin karbon ayak izi ve genel çevresel etkisi geleneksel lif üretimine kıyasla kayda değer ölçüde düşürülmeyi hedefliyor.
Sürdürülebilirlikte “lüks vergi” dönemi sona mı eriyor?
Everbloom’un bir diğer iddialı hedefi, bu yeni nesil malzemeleri yalnızca çevreci değil, aynı zamanda ekonomik hâle getirmek. Girişim, “sürdürülebilirlik primi” olarak bilinen, çevre dostu ürünlerin daha pahalıya satılması anlayışına karşı çıkıyor.
Şirket, hem markalar hem de tüketiciler için:
- Ürün faydası (konfor, performans, kalite)
- Ekonomik fayda (rekabetçi hatta daha düşük maliyet)
sunamayan hiçbir malzemenin uzun vadede başarılı olamayacağı görüşünde. Hedef, tavuk tüyü gibi değeri düşük atıklardan üretilen bu yeni lifleri, hem çevresel hem ekonomik açıdan avantajlı bir kaşmir alternatifi hâline getirmek.
