Veri merkezleri arka plandan sahneye çıktı: 2025’te büyüme, protesto ve politik gerilim
Görünmez altyapı artık gündemin merkezinde
Uzun süre internetin görünmez omurgası olan veri merkezleri, 2025 yılında halkın ve siyasetin odağına taşındı. Son 12 ay içinde onlarca eyalette düzenlenen protestolar, yerel toplulukların bu projelere karşı örgütlenmesine yol açtı. Bir izleme kuruluşunun verilerine göre 24 eyalette 142 ayrı aktivist grup, veri merkezi gelişimlerine karşı çalışma yürütüyor.
Neden bu kadar tartışılıyor?
Rekabetçi yapay zeka (AI) altyapısı talebi ve bulut hizmetlerinin büyümesi, veri merkezi inşaatlarını patlattı. Resmî veriler, 2021’den bu yana veri merkezlerine yönelik inşaat harcamalarının %331 gibi çarpıcı bir oranda arttığını gösteriyor; harcamalar yüz milyarlarca doları buluyor. Büyük teknoloji şirketlerinin artan sermaye harcamaları da bu eğilimi hızlandırıyor.
Topluluk endişeleri
Protestolar farklı kaygılardan besleniyor: çevresel etkiler, potansiyel sağlık sorunları, AI uygulamalarının tartışmalı kullanımları ve en çok dikkat çeken konu olarak yerel elektrik maliyetlerinin artması. Birçok kişi, hızla çoğalan veri merkezlerinin enerji talebinin sayaçlarına nasıl yansıyacağını sorguluyor.
Yerel örnekler ve tepkiler
Michigan’da onlarca potansiyel veri merkezi lokasyonu konuşulurken başkentte geniş katılımlı gösteriler yapıldı; protestocular “Biranın dışına veri merkezi istemiyoruz” tarzı tepkiler verdi. Wisconsin’de yerel baskılar büyük bir şirketin bölgedeki planlarını gözden geçirmesine neden oldu. Güney Kaliforniya’da küçük bir yerleşim alanı, çevresel kaygılarla veri merkezi onayını iptal ettirmek için yasal yollara başvurdu.
Siyaset ve kamu maliyesi
Artan enerji faturalarının seçmen davranışını etkileyebileceği, yerel kamu kaynaklarının ve teşviklerin hangi projelere aktarıldığına dair ciddi bir tartışma başladı. Aktivistlerden biri, insanların ay sonunu zor getirdiği bir dönemde kamusal kaynakların ve vergi teşviklerinin veri merkezlerine yönlendirilmesine tepki gösterdiğini söylüyor: “Halk, paranın nereden geldiğini ve neden bu projelere teşvik verildiğini merak ediyor.”
Protestoların etkisi ve sektörün cevabı
Topluluk baskısı bazı projeleri geciktirdi ya da durdurdu; izleme verileri, yaklaşık 64 milyar dolar değerinde projenin engellendiğini veya geciktiğini öne sürüyor. Buna karşın teknoloji sektörü geri adım atmıyor: ticaret grupları ve şirketler kamuoyunu ikna etmek için konuşma metinleri hazırlıyor, yerel ziyaretler düzenliyor ve ekonomik faydaları ön plana çıkaran kampanyalar yürütüyor.
Gelecek: inşaat devam edecek, çatışma sürecek
Mevcut göstergeler, veri merkezi inşaat dalgasının 2026’da da devam edeceğini, ancak aynı zamanda toplumsal muhalefet, hukuki mücadeleler ve siyasi tartışmaların da süreceğini işaret ediyor. Bu dinamik, teknoloji altyapısı büyürken yerel toplulukların hak, çevre ve ekonomik adalet taleplerini daha görünür kılacak gibi görünüyor.
Öne çıkan anahtar kelimeler: veri merkezleri, yapay zeka, elektrik faturaları, çevresel etkiler, protestolar, inşaat harcamaları
