ABD Başkanı Donald Trump, Alaska’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile önemli bir görüşme gerçekleştirdi. Bu görüşmenin hemen ardından, Ukrayna lideri Vladimir Zelenski ve Avrupa’nın önde gelen liderlerini Beyaz Saray’da ağırlayan Trump, süreci üçlü zirveye taşımak için hazırlıklara hız verdi. Moskova Devlet Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü eski Başkanı Prof. Andrey Zdrojewski, süreci Haber Global Web Özel’e değerlendirerek, “Kremlin için çözüm yalnızca Washington ve Moskova arasında sağlanabilir” dedi. Uzman, Kremlin’in Kırım ve Donbas’ın statüsünden taviz vermeyeceğini vurgularken, “Üçlü zirveden kalıcı bir barış değil, güçlü bir ateşkes çıkar” ifadelerini kullandı.
NATO’nun Genişlemesi Tehdit Oluşturuyor
Prof. Zdrojewski, “Vladimir Putin’in talep ettiği güvenlik garantileri, bir süreci uzatma amacı taşımıyor; bu talepler Rusya’nın varlığı için hayati öneme sahip. NATO’nun doğuya doğru genişlemesi, Rusya için varoluşsal bir tehdit oluşturuyor. Eğer Washington ve Brüksel bu kırmızı çizgiyi tanımazsa, sağlanacak mutabakat yalnızca geçici bir ateşkesten ibaret olacaktır. Rusya’nın bu kaygılarını tanımadıkça kalıcı çözümden bahsedilemez.” dedi. Ayrıca, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron güvenlik garantilerinin önemine dikkat çekerken, Almanya ateşkes olmadan ilerlenemeyeceğini belirtiyor. Avrupa’da yaşanan bu stratejik bölünmüşlük, Rusya tarafından da dikkatle izleniyor.
Sözler Tutulmadı
“Yaşanan süreç, Soğuk Savaş dengelerine oldukça benzer bir durum sergiliyor. Batı bloğunun 1990’larda Rusya’ya verdiği sözleri hatırladığımızda, NATO’nun doğuya doğru genişlemeyeceği açıkça ifade edilmişti. Bu sözler tutulmadı ve Moskova bu sebepten diplomasi masasında güvence talep ediyor. ABD Başkanı Donald Trump, Rusya’nın olmadığı hiçbir seçeneğin çözüm sağlamayacağını da en net kavrayan lider.”
Kırım Artık Rusya’nın
“Alaska’daki Putin-Trump zirvesi, yapıcı sonuçlandığı gibi çözümün yalnızca Washington ile Moskova arasında sağlanabileceğini de kanıtladı. Trump’ın gündeme getirdiği ‘toprak takası’ önerisi de uzun vadeli çözüm için kaçınılmaz bir koşul olarak öne çıkıyor. Realist bir bakış açısıyla, Ukrayna’nın Donbas ve Kırım üzerindeki kontrolü fiilen sona ermiş durumda. Diplomatik belgelerde bunu tanımak zor olsa da, sürdürülebilir barış, mevcut durumun kabul edilmesinden geçiyor. Toprak takası ya da statü düzenlemeleri, üçlü zirvenin en sert başlıkları olacaktır; Rusya’nın bu konuda hiçbir tavizi bulunmuyor. Kremlin açısından bakıldığında Kırım, Rusya’dır ve bu masaya getirilecek bir konu değil.”
Üç Ana Başlık Üzerine
“Üçlü zirvede üç ana başlık ele alınacak; güvenlik garantileri, ateşkes takvimi ve toprakların statüsü. İlk iki maddede ilerleme sağlanabilir ama kalıcı barış, yalnızca üçüncü maddenin çözüme kavuşturulmasıyla mümkün olacaktır. Bu ise kesinlikle kolay olmayacaktır. Kırım ve Donbas bölgelerinin statüsü dolayısıyla kapsamlı bir barış anlaşması sağlanacağını düşünmüyorum.
Avrupa Bölünür Mü?
“Öncekilerden daha güçlü bir ateşkes bekleniyor. Eğer tam anlaşma sağlanırsa Avrupa’nın Rusya’ya yönelik yaptırımları kaldırması da mümkün. Bu gerçekleşmezse, Batı içinde enerji ve doğu politikaları konularındaki bölünme daha da derinleşecek.”
