3,3 milyar yıldan daha eski kayalarda keşfedilen kimyasal izler, oksijen üreten fotosentezin düşünülenden yaklaşık 1 milyar yıl daha erken başlamış olabileceğini gösteriyor.
Carnegie Enstitüsü liderliğindeki uluslararası araştırma ekibi, bulgularını Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımladı. Ekip, kaybolmuş biyomoleküllerin ardında bıraktığı kimyasal parçalanma örüntülerini yapay zeka ile analiz ederek, yaşamın izlerini gün yüzüne çıkardı.
Hayatın İzlerini Tespit Etmek Neden Zor?
Dünya’nın ilk dönemleri, kolayca fosilleşmeyen mikrobiyal örtüler ve basit hücrelerle doluydu. Bu organizmalar zamanla gömülüp, ısındı, ezildi ve kayalar içinde parçalandı. Bu süreçler, milyarlarca yıl önceki biyolojik izlerin çoğunu yok etti.
Bu nedenle bilim insanları, şimdiye kadar 1,7 milyar yıldan daha eski kayalarda güvenilir moleküler yaşam izleri bulamamışlardı. Fotosentezin ne zaman ortaya çıktığı gibi önemli biyolojik dönüm noktaları da bu sebepten dolayı tam olarak bilinmiyordu.
Ancak yeni araştırma, ilk yaşamın izlerinin molekülleri kaybolsa bile kimyasal “kalıntı desenlerinin” varlığını ortaya koydu.
Kimyasal İpuçlarını Okuma Yöntemi
Ekip, antik kayalardaki organik ve inorganik bileşenleri moleküler parçalara ayırarak desenlerini çıkardı. Ardından, yapay zeka modeli 400’den fazla örnek üzerinde eğitildi. Bu örnekler arasında modern bitki ve hayvanlar, mikrobiyal örtüler, 1 milyar yıllık yosun fosilleri ve hatta meteoritler yer aldı.
Bu eğitim sayesinde sistem, biyolojik ve biyolojik olmayan kimyasal izleri %90’ın üzerinde doğrulukla ayırt edebildi. Ayrıca en az 2,5 milyar yıllık kayalarda fotosentez sinyalleri tespit edildi. Bu bulgular, fotosentezin başlangıcını yüz milyonlarca yıl geriye çekiyor.
Dünya Dışı Yaşam Arayışında Yeni Bir Yöntem
Bu yöntem, sadece Dünya’nın geçmişini anlamayı değil, aynı zamanda başka gezegenlerdeki olası yaşam izlerini araştırmayı da dönüştürebilir. Bilim insanlarına göre, bu teknik Mars’tan veya diğer gök cisimlerinden getirilecek örneklere de uygulanabilir.
