Skolyozun eğrilik derecesi ve çocuğun yaşı, tedavi seçeneklerini doğrudan belirliyor. Uzmanlar, erken tanının cerrahi kararı da içeren tedavi sürecini köklü şekilde etkilediğini vurguluyor. Toplumda sıkça yalnızca duruş bozukluğu sanılan skolyoz, ilerledikçe omurga gelişimini olumsuz etkileyebiliyor; omurganın dengeleme mekanizmaları nedeniyle hastalık uzun süre fark edilmeyebiliyor. Bu nedenle çocukluk çağında düzenli kontroller büyük önem taşıyor.
Multidisipliner değerlendirme gerekliliği
Skolyozun tanı ve tedavisi genellikle birden fazla branşın ortak değerlendirmesini gerektirir. Omurga cerrahisi, ortopedi ve gerekliyse beyin cerrahisi uzmanlarının birlikte görüşü, her hastanın yaşına ve eğriliğin derecesine göre en uygun yol haritasını oluşturuyor.
10 dereceye kadar: asimetri, 20–40 derece: konservatif önlemler
Uzmanlar, skolyozun derecelerine göre şu yaklaşımı öneriyor:
- 0–10 derece: Genellikle asimetri olarak kabul edilir; doğrudan skolyoz tanısı konmaz.
- 10–20 derece: Çoğu vakada aktif tedaviye gerek yoktur, ancak çocuğun yaşı ve büyüme potansiyeline göre düzenli takip şarttır.
- 20–40 derece: Egzersiz programları ve korse tedavileri ön plana çıkar; büyüme dönemi takibi önemlidir.
- 40 derece üzeri: Çocuğun yaşı ve büyüme durumu göz önünde bulundurularak cerrahi seçenekler değerlendirilir. 40–50 derece arası gri bir bölge kabul edilirken, 50 derecenin üzerindeki eğriliklerde tedavi ihmal edilmemelidir.
Anneler genellikle ilk fark edenler
Skolyozun sinsi ilerlediğini belirten bir omurga cerrahı, omurganın eğriliği telafi etme çabası nedeniyle çocukların hemen tamamen yana eğilmiş görünmeyebileceğini, bu yüzden hastalığı çoğunlukla annelerin fark ettiğini söylüyor. Dikkat edilmesi gereken uyarı işaretleri şunlar:
- Omuzlarda seviye farkı
- Bel çukurlarında asimetri
- Kıyafetlerin vücuda düzgün oturmaması
Tanı sürecinde, önce hızlı ve etkili bir tarama olan öne eğilme testi uygulanır; çocuk öne eğildiğinde kaburgalar veya bel bölgesindeki asimetri daha belirgin hale gelir. Kesin tanı ise ayakta çekilen röntgen filmiyle konur.
Tedavi yaklaşımı çocuğun yaşına göre değişiyor
Skolyozun başlangıç yaşı tedavi planını etkiliyor. 10 yaş altı vakalar erken başlangıçlı skolyoz olarak değerlendirilir; omurga hâlâ büyüdüğü için büyüme dostu cerrahilerle omurganın doğru yönde yönlendirilmesi hedeflenir. 10 yaş sonrası ve büyümesini büyük ölçüde tamamlamış çocuklarda ise omurgayı sabitleyen füzyon ameliyatları tercih edilebiliyor.
Skolyoz yalnızca estetik bir sorun değil
Erken yaşta başlayan ve tedavi edilmeyen skolyozlarda, özellikle şiddetli eğriliklerde akciğer fonksiyonlarında sınırlamalar ortaya çıkabilir. Bu nedenle skolyozun estetik bir problem olarak küçümsenmemesi; zamanında tıbbi değerlendirme ve gerektiğinde tedaviyle ilerlemenin önlenmesi gerekiyor.
Öneri: Çocuklarda omuz asimetrisi, bel çukuru farkı veya kıyafetlerin dengesiz durması gibi işaretler gözlemlenirse bir uzmana başvurun ve düzenli takipleri ihmal etmeyin.
