Yeni eğitim öğretim dönemi başladı ve ebeveynler ile öğrenciler zorlu bir maratona adım atıyor. Bu süreçte ailelerin en büyük endişelerinden biri ise akran zorbalığı. Zorbalığa maruz kalan çocuklar, derin duygusal yaralar alarak kısa vadede özgüven kaybı, okul başarısında düşüş, uyku bozukluğu ve baş veya mide ağrısı gibi sorunlar yaşayabiliyor. Uzman Psikolog Sena Sivri, uzun vadede ise depresyon, kaygı bozukluğu ve sosyal fobi gibi kalıcı etkilerin ortaya çıkabileceğine dikkat çekiyor.
Sivri, “Bireyler arası empati eksikliği, aile içi iletişim sorunları, sosyal beceri gelişimindeki yetersizlikler ve medya aracılığıyla şiddetin normalleştirilmesi akran zorbalığının artışında büyük rol oynuyor.” ifadeleriyle zorbalığın nedenlerine işaret ediyor. Akran zorbalığı; fiziksel şiddet, sözel zorbalık, sosyal dışlama ve siber zorbalık gibi farklı şekillerde kendini gösterebiliyor.
ZORBALIKLA NASIL MÜCADELE EDİLİR?
Zorbalığın önüne geçmek için çocuğu iyi gözlemlemenin, okul, aile ve bireyler olarak bilinçlenmenin ve önlemler almanın kritik önem taşıdığına dikkat çeken Uzman Psikolog Sena Sivri, okulda akran zorbalığına karşı alınabilecek 7 etkili önlem sunuyor.
1. ÇOCUĞUNUZA BAĞIRIP AŞAĞILAMAYIN
Araştırmalar, ebeveynlerin sosyal ilişkilerindeki tutumlarının çocuklar tarafından doğrudan model alındığını gösteriyor. Sivri, “Evde bağırma ve aşağılama gibi davranışların olmaması, çocuğun benzer tutumları benimsemesini engeller. Ebeveynler ve öğretmenler, saygılı ve şiddetten uzak iletişim biçimleriyle çocuğa örnek olmalıdır.” diyor.
2. AÇIK İLETİŞİM KURUN
Çocukla düzenli ve yargılamayan bir şekilde konuşmak, yaşadığı olumsuz deneyimleri anlatabileceği güvenli bir ortam oluşturmak önemlidir. Araştırmalar, ebeveynleriyle düzenli iletişim kuran çocukların zorbalığa maruz kaldıklarında durumu daha çabuk paylaştığını ortaya koyuyor. “Bugün okulda seni üzen bir şey oldu mu?” gibi açık uçlu sorular, çocuğun konuşmasını kolaylaştırır.
3. ÖĞRETMENİ İLE TEMASTA OLUN
Sivri, “Okul yönetimi, öğretmenler ve veliler aynı dili konuştuğunda zorbalıkla mücadelede başarı artar. Bilimsel çalışmalar, zorbalık karşıtı okul politikalarının zorbalık oranını yüzde 20’ye kadar azaltabildiğini gösteriyor.” Velilerin düzenli olarak öğretmeni ve okul yönetimiyle iletişimde olmasının önemine vurgu yapıyor.
4. GÜVENLİ ALANLAR OLUŞTURUN
Okulda çocukların kendilerini güvende hissedebileceği alanlar oluşturmak zorbalık riskini azaltır. Araştırmalar, gözetimin yüksek olduğu alanlarda zorbalık vakalarının yüzde 30 oranında düştüğünü göstermektedir.
5. EMPATİ KAZANDIRIN
Sivri, “Zorbalığı önlemenin en etkili yollarından biri çocuklara empati kazandırmaktır. Finlandiya’da uygulanan “KiVa” programı, empati eğitiminin zorbalık vakalarını ciddi oranda düşürdüğünü kanıtladı.” ifadeleriyle empati eğitiminin önemini vurguluyor.
6. İNTERNETTEKİ TEHLİKELERİ ANLATIN
Teknoloji ile büyüyen nesil için siber zorbalık ciddi bir risk teşkil ediyor. Çocuklara internet ortamında karşılaşabilecekleri riskleri anlatmak ve bu durumda nasıl hareket edeceklerini öğretmek gereklidir. “Görsel veya mesaj paylaşmadan önce iki kez düşün” alışkanlığı kazandırmak, siber zorbalığı önlemede kritik bir adımdır.
7. GÖZLEM ŞART
Akran zorbalığının yalnızca bireysel değil toplumsal bir sorun olduğunu vurgulayan Sivri, “Çocuğu ona belli etmeden gözlemleyerek zorbalığa uğradığını ya da arkadaşına zorbalık yaptığını erken fark etmek son derece önemlidir.” Zorbalığa maruz kalan veya zorbalık uygulayan çocukların her ikisinin de psikolojik destek alması gerektiğini belirtiyor.
Erken destek, ileride oluşabilecek ciddi ruhsal sorunları önleyebilir.
