Yapay zeka patlaması, dünya genelinde veri merkezlerinin elektrik ihtiyacını katlayarak artırırken, Exowatt bu soruna radikal bir çözüm sunmaya hazırlanıyor: Güneş enerjisini kayalara hapsederek, kilovatsaat başına 1 sent seviyesinde, 7/24 elektrik üretmek.
Yapay zeka için ucuz ve kesintisiz enerji hedefi
Exowatt’ın kurucu ortağı ve CEO’su Hannan Happi, yapay zekâ kaynaklı enerji krizini düşünmeye başladığında tek bir hedefe odaklandı: kilovatsaat başına 1 sentlik elektrik maliyetine inmek. Yıllar süren tasarım ve deneme süreçlerinin ardından şirketin ilk ürünü, bir yük konteyneri boyutunda basit bir kutu formuna büründü.
Üst kısmı şeffaf bir tente ile kaplı bu kutu, güneş enerjisini ısıya dönüştürüp depoluyor ve ardından bunu elektrik üretiminde kullanıyor. Exowatt, bu sistemle güneş enerjisinden 24 saat kesintisiz ve düşük maliyetli elektrik üretilebilirse, hem veri merkezi pazarını hem de geniş anlamda enerji sektörünü dönüştürebileceğini savunuyor.
50 milyon dolarlık ek yatırımla agresif ölçeklenme planı
Bu hedefe ulaşmak için üretimi hızla büyütmek isteyen Exowatt, nisan ayında tamamladığı 70 milyon dolarlık Seri A turuna, 50 milyon dolarlık yeni bir uzatma turu ekledi. Böylece şirketin Seri A finansmanı toplamda 120 milyon dolara yaklaştı.
Yeni yatırım turuna MVP Ventures ve 8090 Industries liderlik ederken; Atomic, BAM, Bay Bridge Ventures, DeepWork Capital, Dragon Global, Florida Opportunity Fund, Massive VC, New Atlas Capital, Overmatch, Protagonist ve StepStone de katıldı. Exowatt’ın önceki yatırımcıları arasında ise Andreessen Horowitz ve Sam Altman bulunuyor.
Happi, nisan ayındaki turun ardından yeni bir yatırım arayışında olmadıklarını ancak piyasada gördükleri güçlü talep ve yatırımcılardan gelen yoğun ilgi nedeniyle, daha yüksek bir değerleme üzerinden bu ek fonlamayı kabul ettiklerini söylüyor.
Şirketin elindeki sipariş birikimi şimdiden yaklaşık 10 milyon adet P3 ünitesine ulaşmış durumda; bu da yaklaşık 90 gigavatsaatlik kapasite anlamına geliyor. Happi’ye göre asıl hedef, üretimi milyonlarca, ardından milyarlarca üniteye çıkarmak. Yıllık 1 milyon P3 ünitesi üretim seviyesine ulaşıldığında, kilovatsaat başına 1 sentlik maliyet hedefine erişilebileceği öngörülüyor.
Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi, ‘kutudaki taşlar’ ve P3 sistemi
Exowatt’ın geliştirdiği teknoloji, aslında onlarca yıldır bilinen bir yaklaşımın modern ve modüler bir yorumu. Yoğunlaştırılmış güneş enerjisi ya da termal güneş enerjisi olarak adlandırılan bu sistemlerde, Güneş’in ışığı doğrudan elektrik üretmek yerine önce ısıl enerjiye dönüştürülerek depolanıyor.
Bu tür sistemlerde ısıyı uzun süre tutabilen malzemeler kullanılmaya çalışılıyor. Çoğu zaman bu malzemeler, yapısı itibarıyla taşa benzeyen veya taştan türetilmiş bileşenler oluyor. Bu nedenle, Exowatt’ın yaklaşımı da sektörde sıkça kullanıldığı gibi, esprili bir biçimde ‘kutudaki taşlar’ olarak anılıyor.
P3 modülleri nasıl çalışıyor?
Her bir P3 cihazı, üstünde Güneş ışığını odaklayan mercekler bulunan metal bir kutudan oluşuyor. Bu mercekler, güneş ışığını dar bir ışın halinde içerdeki özel bir ısıl tuğlaya yoğunlaştırıyor. Bu tuğla, yüksek sıcaklıklara çıkabilen ve ısıyı uzun süre saklayabilen bir termal batarya görevi görüyor.
Daha sonra bir fan, bu kızgın tuğlanın üzerinden hava üfleyerek ısıyı ikinci bir kutuya taşıyor. Bu ikinci bölümde, ısıyı mekanik enerjiye dönüştüren bir Stirling motoru ve ona bağlı bir jeneratör bulunuyor. Böylece depolanan ısıl enerji, talebe göre elektrik enerjisine çevriliyor.
Daha fazla güç depolamak ve üretmek için tek yapılması gereken, sahaya daha fazla P3 kutusu eklemek. Happi, sistemin temel prensibini şöyle özetliyor: Her şey son derece basit olacak şekilde tasarlandı.
Her bir termal batarya, ısıyı beş güne kadar koruyabiliyor. Exowatt, bir jeneratöre güç sağlamak için bu bataryaları zincir halinde birbirine bağlıyor. Müşterinin ne kadar hızlı ve ne kadar çok elektrik üretmek istediğine göre bağlanacak P3 sayısı değişiyor.
Happi, sistemin verimliliğinin günümüz fotovoltaik (PV) güneş panelleriyle kıyaslanabilir olduğunu, hatta PV panellerin lityum-iyon pillerle birlikte kullanıldığı çözümlere göre bir miktar daha iyi performans sunduğunu ifade ediyor.
Zorlu rekabet: Güneş panelleri ve lityum-iyon piller
Piyasada, benzer termal depolama prensiplerine dayanan çok sayıda girişim ve teknoloji denemesi oldu. Ancak bunların büyük bölümü, son yıllarda beklenenden çok daha hızlı ucuzlayan fotovoltaik güneş panelleri ve lityum-iyon bataryalarla rekabet etmekte zorlandı.
Happi, Exowatt’ı farklı kılanın küçük ölçekli, modüler tasarım ve öğrenme eğrisi olduğunu savunuyor. Bugüne kadar dünyada planlanan, inşa edilen ya da devreden çıkarılan toplam yoğunlaştırılmış güneş enerjisi veya güneş termal projesi sayısının 100’ü biraz geçtiğini hatırlatıyor.
Öte yandan, yılda yaklaşık 1,5 milyar adet güneş paneli üretildiğine dikkat çeken Happi, iki teknoloji arasındaki üretim ölçeği farkına işaret ediyor. Ona göre Exowatt’ın stratejisi, prensipte işe yaradığı bilinen bu termal sistemi alıp yüksek hacimli seri üretime uygun hale getirmek ve bu sayede maliyetleri güneş paneli endüstrisinde görülen düzeye çekmek.
Her yerde uygun değil, ama veri merkezleriyle yüksek örtüşme
Exowatt’ın çözümü her coğrafyada aynı derecede maliyet etkin olmayabilir. Büyük veri merkezlerini besleyecek kadar çok sayıda P3 ünitesi kurulması, bazı bölgelerde ciddi arazi ihtiyacı doğurabilir. Ayrıca sistem, doğası gereği en iyi performansı güneşlenme süresi yüksek olan bölgelerde veriyor; bu da küresel ölçekte etkisini sınırlayabilir.
Ancak Happi, Exowatt’ın P3 sisteminin en verimli olduğu bölgelerle, yeni yapay zeka veri merkezlerinin yoğun olarak planlandığı bölgeler arasında yüksek bir örtüşme olduğunu söylüyor. Bu nedenle orta ve uzun vadede proje bulma konusunda hiçbir sıkıntı beklemediklerini vurguluyor: Şu anda bile şirket, hayata geçirilmeyi bekleyen projeler açısından darboğaz değil, hızlanma baskısı yaşıyor.
Exowatt, bu baskıyı fırsata çevirmeyi ve modüler ‘sıcak taş’ bataryalarıyla, yapay zekâ çağının enerji altyapısında yeni bir standart oluşturmayı hedefliyor.
-
-
-
-
