Sahte İçkilerin Tehlikelerine Karşı Teknolojik Çözüm: BÜİS Uygulaması
Türkiye’de sahte alkol kaynaklı ölümler, yıllardır tartışma konusu olmaya devam ediyor. Ucuz fiyatlarıyla cazip görünen kaçak içkiler, metil alkol zehirlenmesine bağlı olarak birçok insanın hayatını kaybetmesine ya da kalıcı hasarlarla yaşamalarına neden oluyor. Ancak bu trajik olayların önüne geçebilecek bir çözüm, uzun zamandır elimizin altında bulunuyor!
Darphane’nin geliştirdiği Bandrollü Ürün İzleme Sistemi (BÜİS) adlı mobil uygulama, akıllı telefonlara ücretsiz olarak indirilebiliyor. Bu uygulama, içki şişelerindeki bandrolleri tarayarak ürünün sahte olup olmadığını anında tespit etme imkanı sunuyor.
Peki, herkesin cebinde bir akıllı telefon varken ve bu uygulama yıllardır mevcutken, neden hâlâ yeterince kullanılmıyor? Uzmanlar, halkın farkındalık eksikliği ve bilinçsiz tüketim alışkanlıklarının bu durumu körüklediğini belirtiyor. “İçki sağlığa zararlı, ama hiç olmazsa öldürücü olmasın” diyerek BÜİS uygulamasını kullanmanın önemine dikkat çekenler, anlık bir dikkatle trajedilerin önüne geçilebileceğini vurguluyor.
BÜİS Nedir ve Nasıl Kullanılır?
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından geliştirilen BÜİS, alkollü içecekler ve tütün ürünlerinin güvenilirliğini kontrol etmek için tasarlanmış bir mobil uygulamadır. Türkiye’de satılan tüm alkollü içeceklerin üzerinde Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı (TAPDK) bandrolü bulunması yasal bir zorunluluktur. Ancak sahte alkol üreticileri, bu bandrolleri taklit ederek piyasaya ölüm saçan ürünleri sürmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından basılan bu bandroller, ürünlerin orijinal olup olmadığını kontrol etmek için kullanılmaktadır. İşte BÜİS, bu noktada devreye giriyor. Uygulama, şişedeki bandrolü telefonun kamerasıyla tarayarak ürünün orijinalliğini kontrol ediyor. Eğer bandrol sahteyse veya ürün kayıt dışıysa, uygulama tüketiciyi hemen uyarıyor. Böylece bir yudum almadan önce hayati bir riskten korunmak mümkün oluyor.
Herkesin Cebinde, Ancak Yeterince Bilinmiyor
Türkiye’de akıllı telefon kullanımı %90’ın üzerinde. Sosyal medya, oyunlar ve iletişim için telefonlarımızı sıkça kullanıyoruz. Ancak hayat kurtarmaya geldiğinde, aynı hassasiyeti göstermediğimiz gözlemleniyor. Uzmanlar, BÜİS uygulamasının az kullanılmasının birkaç temel nedeni olduğunu belirtiyor: farkındalık eksikliği, “Bana bir şey olmaz” düşüncesi ve uygulamanın yeterince tanıtılmamış olması. Oysa sahte alkol kaynaklı ölümlerin çoğu, tüketicilerin bilinçsizce satın aldığı ürünlerden kaynaklanıyor.
Sahte Alkolün Bedeli Daha Ağır
Sahte alkolün en büyük tehlikesi, içinde kullanılan metil alkol. Etil alkol yerine maliyeti düşürmek için tercih edilen bu madde, son derece toksik ve ölümcül. Metil alkol zehirlenmesi, ilk birkaç saat içinde baş dönmesi, mide bulantısı ve görme bozukluklarıyla kendini gösteriyor. Ancak belirtiler fark edilmez veya ciddiye alınmazsa, birkaç saat içinde körlük, organ yetmezliği ve ölümle sonuçlanabiliyor. Türkiye’de son yıllarda sahte alkol kaynaklı ölümlerin artması, bu konunun aciliyetini bir kez daha gözler önüne seriyor.
Örneğin, 2024’ün sonlarında sadece İstanbul’da sahte içki tüketimi nedeniyle onlarca kişi hayatını kaybetti, yüzlercesi hastanelik oldu. Türkiye’de son bir ayda sahte içki nedeniyle 100’den fazla kişi hayatını kaybetti. Bu vakaların çoğu, güvenilir olmayan yerlerden alınan içkilerden kaynaklandı. Halbuki BÜİS uygulamasıyla yapılacak basit bir kontrol, bu trajedilerin önüne geçebilirdi.
Uygulamanın Eksikleri Var mı?
BÜİS uygulaması her ne kadar hayat kurtarıcı bir çözüm sunsa da, bazı eksiklikleri yok değil. Kullanıcı yorumlarına göre, zaman zaman teknik sorunlar yaşanmakta ve uygulama bazı bandrolleri okuyamamaktadır. Ayrıca uygulamanın arayüzü, bazı kullanıcılar için yeterince kullanıcı dostu bulunmamaktadır. Ancak bu sorunlar, uygulamanın temel işlevini gölgede bırakacak kadar büyük değil. Uzmanlar, bu tür eksikliklerin giderilmesi için düzenli güncellemeler yapılmasını ve uygulamanın daha geniş kitlelere ulaştırılması için farkındalık kampanyaları düzenlenmesini önermektedir. Örneğin içkilerin ve tütün mamüllerinin üzerine BÜİS ile kontrol edin yapıştırmaları ile bu farkındalık artırılabilir.
Darphane’nin BÜİS uygulaması, sahte alkol gibi ölümcül bir sorunu çözmek için geliştirilmiş güçlü bir araç. Ancak bu aracın etkili olabilmesi, bizim onu kullanmamıza bağlı. Alkol tüketimi kişisel bir tercih olabilir, ama hiç kimsenin bu tercihi yüzünden hayatını kaybetmesi ya da sağlığını yitirmesi kabul edilemez.
