Jeoloji yüksek mühendisi Prof. Dr. Okan Tüysüz, İstanbul’da meydana gelen depremin Büyük Marmara Depremi olmadığını vurgulayarak, fayın tümünün kırılmadığını belirtti. Tüysüz, eğer fayın tamamı kırılırsa 7’nin üzerinde bir deprem yaşanabileceği uyarısında bulundu.
Artçı sarsıntıların en az bir hafta, belki de bir ay veya daha uzun süre devam edeceğini ifade eden Prof. Dr. Tüysüz, “Marmara Denizi içinde deprem oluşturmasını beklediğimiz, kırılmamış büyük bir fay var. Onun ne zaman kırılacağı ise belirsiz” dedi.
Prof. Dr. Tüysüz, Kandilli Rasathanesi tarafından geliştirilen erken uyarı sisteminin detaylarına da değindi. “Depremlerde iki dalga oluşur: ‘P’ ve ‘S’ dalgaları. Birinci dalga, deprem olduktan sonra saniyede 7 kilometre hızla gelirken, ikinci dalga 4 kilometre hızla ilerler. Bu iki dalga arasında zaman farkı vardır. Birinci dalga geldiğinde, bazı cihazlar bunu algılayarak ikincisinin geleceğini haber verir” diye konuştu.
Erken Uyarı Sisteminin Önemi
Sistemin işleyişi hakkında bilgi veren Tüysüz, “Depreme olan mesafenize bağlı olarak uyarı süresi 1-2 saniye ile 8-10 saniye arasında değişir. Bu zaman, insanların kaçması için kritik bir süre tanımayabilir ama elektrik, doğal gaz ve tren sistemlerini durdurabilir” dedi.
Prof. Dr. Tüysüz, “Marmara Denizi içinde böyle bir sistem zaten mevcut. Ancak, bu sistem henüz insanların kullanabileceği güvenilirlik seviyesine ulaşmamıştır” ifadelerini kullandı.
Güvenilir Veri Sağlama
Bilişim uzmanı Osman Demircan, erken uyarı bildirimlerinin yalnızca Android telefonlarda olduğunu belirtirken, sistemin işleyişi ile ilgili detaylar verdi. Demircan, telefonların hareketsiz durumda deprem potansiyeli ile ilgili titreşimleri algılayarak uyarı gönderdiğini belirtti.
Demircan, “Bu bildirimler, deprem tahmin etmiyor; tam aksine depremler meydana geldiğinde uyarıda bulunuyor. Sistem, hareketsiz kalan telefonlardan aldığı verilerle çalışıyor. Gelen mesajdan birkaç saniye önce depremin başladığı anlaşılıyor” dedi.
Demircan, alınan verilerin güvenilir olduğunu vurgulayarak, “Bu veriler birden fazla telefondan toplanıyor ve istatistiksel olarak analiz ediliyor. Şu ana kadar herhangi bir sorun yaşanmadı. Ancak, internet bağlantısı olmadan bu sistem çalışmıyor” açıklamasında bulundu.
Demircan, “Deprem sonrası yaşanan hızlı hareketlerin önemine dikkat çekerek, 5 saniye içinde evini terk eden ailelerin hayat kurtardığını” ifade etti.
Bu tür sistemlerin, büyük depremlerde birçok aile için hayati önem taşıyabileceği sonucuna vardı.
