Büyük Marmara Depremi, Van Depremi ve Maraş Depremleri, hem maddi yıkım hem de insan kaybı açısından derin izler bıraktı. Bu felaketlerden sonra birçok kişi evsiz kaldı, ancak gerekli derslerin alındığı söylenemez. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı‘nın verilerine göre, İstanbul’da 1,5 milyon riskli bina bulunuyor ve bunlardan 600 bininin acil dönüşüme ihtiyacı var. 17 Ağustos 1999 tarihinden bu yana İstanbul’da yalnızca 695 bin konutun dönüşümü sağlanmışken, 93 bin konutun dönüşüm süreci devam ediyor. 2000 yılı öncesi yapıların sadece %16’sı yeni yönetmeliklere uygun olarak inşa edildi. Eğer 2000 sonrası yapılan tüm binaların deprem dirençli olduğunu varsayarsak, İstanbul’da toplamda 3 milyon 800 bin riskli konut olduğu ortaya çıkıyor.
Kentsel Dönüşüm Şart
Türk Yapısal Çelik Derneği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Melih Şimşek, “Kentsel dönüşüm süreçlerinin hızlandırılması, yaklaşan deprem tehlikesine karşı önlem almak açısından büyük önem taşıyor. 3 yılda 1 milyon konut üretmek mümkün. İstanbul başta olmak üzere tüm şehirlerimizin olası depremlere hızla hazırlanması gerekiyor. Niteliksiz yapıların yıkılıp, yerlerine deprem dirençli yapıların inşa edilmesi için kentsel dönüşüm süreçlerinde hızlı hareket edilmelidir” dedi.
Tablo Umutsuz
Şimşek, resmi verilere göre İstanbul’da 2000 öncesi konut sayısının 4 milyon 500 bin iken, şu anda bu sayının 6 milyon 384 bine ulaştığını vurguladı. Kentsel dönüşüm yöntemiyle bugüne dek yalnızca 695 bin konutun dönüşümünün sağlandığını belirtti. “Ülkemizde toplam 38 milyon 400 konut var. Bu konutların ne kadarının deprem dirençli olduğunu hesaplamak bile oldukça umutsuz bir tablo ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.
Mutlaka Dönüşmeli
Şimşek, “Geleneksel yapılara göre 7-8 kat daha dayanıklı ve 2-3 katı daha hızlı tamamlanan çelik yapılar, depreme karşı hem hızlı hem de güvenli bir çözüm sunuyor” dedi. “Bir senede 300 bin konut üretebilmek için 2 milyon ton yapısal çelik gerekiyor. Ülkemiz bu kapasiteye sahip. Bu üretim için yaklaşık 72 bin mavi yaka insan kaynağına ihtiyaç var” diyerek sürecin gerekliliğine işaret etti.
Yapı Stoğumuz Eski
Antalya Belek Üniversitesi İnşaat Teknolojileri Öğretim Görevlisi Hasan Özcan, Türkiye’deki mevcut yapı stoğunun büyük bir kısmının eski deprem yönetmeliklerine göre inşa edildiğini vurguladı. “2018 yılında yürürlüğe giren Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, daha katı ve çağdaş esaslara dayanıyor ve yalnızca yeni binalar için değil, mevcut yapıların performans analizi ve güçlendirme süreçleri için de dikkate alınmalı” dedi.
Denetimler Artmalı
Özcan, kentsel dönüşümün yalnızca eskiyi yıkıp yerine yenisini koymak olmadığını belirtti. “Dönüşüm projeleri, bilimsel mühendislik, nitelikli malzeme, tarafsız denetim ve yerel risk analizleriyle yürütülmeli. Aksi halde yeni binalar da aynı hataları tekrar eder” dedi. Özcan, mevcut yapı stoğunun performans değerlendirmelerinin hızla yapılması gerektiğini ve yüksek riskli binaların acilen güçlendirilmesi veya yenilenmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, kentsel dönüşüm projelerinde bilimsel kriterlerin tavizsiz uygulanması ve denetim sistemlerinin bağımsız, şeffaf ve sürekli çalışması gerektiğini ifade etti.
Kaynak: Web Özel
