Yeni bir bilimsel çalışma, yaşamın nasıl hayatta kaldığı sorusuna ışık tutuyor. Nature Communications dergisinde yayımlanan araştırmada, bilim insanları Antarktika’daki erimiş buz göletlerinde olağanüstü çeşitlilikte mikroorganizmalar keşfetti. Bu bulgu, yaklaşık 635 ila 720 milyon yıl önce ortalama sıcaklığın -50°C’ye kadar düştüğü Kriyojenik Dönem’de, yaşamın bu tür göletlerde hayatta kalmış olabileceğini düşündürüyor.
Çalışmanın baş yazarı Fatima Husain, bu dönemin fosil kayıtlarının karmaşık yaşam formlarının hem öncesinde hem de sonrasında var olduğunu gösterdiğini belirtiyor. Yaşamın bu aşırı soğuktan nasıl kurtulduğuna dair birçok teori mevcut; örneğin, okyanusların bazı bölgelerinde, derin deniz hidrotermal bacalarında veya kalın buz tabakalarının altında saklanmış olabileceği düşünülüyordu. Ancak artık, ekvator çevresindeki bu küçük erimiş buz göletleri yeni bir sığınak ihtimali sunuyor.
Buz Göletlerindeki Gizli Çeşitlilik
Bu göletler, insanların atalarına benzer çok hücreli canlılar için bir sığınak işlevi görebilir. Günümüzde bile Antarktika’da buz tabakalarının kenarlarında benzer erimiş buz göletleri bulunmakta.
2018 yılında Yeni Zelanda’dan bir araştırma ekibi, Antarktika’daki McMurdo buz sahanlığını inceledi. Burada, birkaç metre genişliğinde ve bir metreden az derinliğe sahip bu göletlerin dibinde, yıllar içinde oluşmuş renkli ve katmanlı mikrop tabakaları keşfettiler. Bu tabakalar, aşırı koşullara dayanıklı siyanobakteri adı verilen tek hücreli organizmalardan oluşuyordu. Araştırmacılar bu göletlerde algler veya mikroskobik hayvanlar gibi ökaryotların da bulunduğuna dair işaretler buldu. Bu durum, göletlerin içerdiği tuz miktarına bağlı olarak şaşırtıcı bir canlı çeşitliliğine sahip olduğunu gösteriyor. Husain, “İki gölet bile birbirine benzemiyordu,” diyerek, incelenen tüm göletlerde farklı ökaryot gruplarına rastladıklarını belirtti. Bu, bu benzersiz ortamların birbirine yakın olsalar bile farklı yaşam topluluklarını barındırabildiğini gösteriyor.
Dünya Dışı Yaşam Arayışları İçin Önemli Bir Ders
Bu bulguların dünya dışı yaşam arayışları açısından önemli sonuçları var. Husain, “Dünya’daki bu özel ortamları incelemek, Güneş Sistemimizdeki buzla kaplı uydular gibi potansiyel yaşanabilir ortamları anlamamıza yardımcı olabilir,” diyor.
Satürn’ün uydusu Enceladus ve Jüpiter’in Europa uydusu buzla kaplı olsa da, bilim insanları buralarda basit yaşam formlarının var olabileceğine dair giderek daha fazla kanıt buluyor. Bu nedenle, bu uyduları daha yakından incelemek için çeşitli uzay görevleri başlatıldı. Dünya’daki bu buzlu göletlerdeki yaşamın keşfi, uzaydaki olası yaşam belirtilerini nasıl arayacağımız konusunda bize değerli bilgiler sunuyor.
