Finlandiya’da drone ile yemek teslimatının perde arkası
Soğuk, rüzgâr ve yağmurla bilinen Finlandiya’da artık yemek siparişleri de gökyüzünden geliyor. Helsinki metropol bölgesine bağlı Espoo’da, müşterilerin bazı siparişleri drone teslimatı ile dakikalar içinde kapısına ulaşıyor.
Üçlü ortaklık: Huuva, Wolt ve Manna
Finlandiyalı girişimci Ville Leppälä, Slush konferansının ardından yürüttükleri drone denemelerinin perde arkasını anlattı. Proje, İrlanda merkezli Manna adlı drone teslimat şirketi, yemek sipariş platformu Wolt ve bulut mutfak modeliyle tanınan Huuva arasında kurulan üçlü bir işbirliğine dayanıyor.
Adı mutfak davlumbazından gelen Huuva, 2022’de aldığı tohum yatırım ile iyi restoran markalarını banliyölere taşımayı hedefledi. Şirket, bulut mutfak kökenlerinden kısmen uzaklaşsa da iş modeli hâlâ yoğun biçimde teslimat teknolojilerine dayanıyor; buna artık drone’lar da dahil.
Wolt uygulamasında, Espoo’daki Niittari bölgesinde Huuva’dan sipariş veren kullanıcılara şu not gösteriliyor: Eğer mümkünse siparişiniz drone ile teslim edilecek. Leppälä’ye göre yapılaşma, mesafeler ve nüfus yoğunluğu açısından Niittari bu model için özellikle elverişli.
Banliyölere hızlı yemek ve market ürünleri
Avrupa’daki banliyöler Amerika’daki kadar yayvan olmasa da, Espoo gibi bölgelerde yaşayan, çalışan ve okuyan insanlar başkent merkezindeki kadar geniş yeme içme seçeneğine sahip değil. Huuva, popüler restoran markalarının menülerini bu bölgelere taşıyor; drone teslimatı ise siparişlerin daha hızlı ulaşmasını sağlıyor.
Manna, Dublin’de 50 binden fazla drone teslimatını tamamlamış bir şirket. Gerekli izinlerin alınmasının ardından Finlandiya’daki operasyonlar da hızla devreye girdi. Şubat ayında başlayan pilot fazın ardından, Espoo’daki drone’lar son iki aydır tamamen faal durumda. Drone’lar, yalnızca çevrim içi hizmet veren Wolt Market ile paylaşılan bir kalkış alanından havalanıyor.
Müşteriler, Huuva’nın ortak restoran markalarından yemek sipariş ederken aynı anda birkaç temel market ürününü de sepete ekleyebiliyor. Her bir drone yaklaşık 2 kilograma (4,4 lb) kadar yük taşıyabiliyor ve Manna aynı anda iki drone’u havalandırabiliyor.
Hız, tazelik ve maliyet avantajı
Drone teslimatı yalnızca konfor değil, aynı zamanda hız sağlıyor. Araçlı kuryelerin aksine drone’lar öğle saatlerindeki trafikten etkilenmiyor. Leppälä, bunun yemeklerin sıcak ve taze ulaşması için kritik olduğuna dikkat çekiyor; ayrıca birim teslimat maliyetlerini de aşağı çekiyor.
Huuva ekibinin hesabına göre klasik kurye teslimatının maliyeti şu anda sipariş başına 5–6 avro civarında. Drone teslimatında ise bu bedelin 1 avro seviyesine inmesi bekleniyor. Bu rakamlara Manna’nın Finlandiya’daki operasyonunu kurarken yaptığı ek yatırımlar dahil değil; ancak hava koşulları, yeni bir oyuncu için beklenenden daha az sorun çıkarmış görünüyor.
Zorlu hava için test edilmiş drone’lar
İrlanda’dan gelen Manna drone’ları, yoğun rüzgâr ve yağmur koşullarında zaten kapsamlı şekilde test edilmiş durumda. Bu deneyim sayesinde, Finlandiya’daki kar yağışı da büyük ölçüde aynı operasyonel çerçeve içinde ele alınabiliyor. Buna karşın buzlanma ek bir zorluk yaratıyor.
Finlandiya operasyon ve bakım sorumlusu Makar Nalimov, buzlanma riski olan durumlarda drone yerine diğer teslimat yöntemlerini kullandıklarını söylüyor. Yiyecek taşınırken kimyasal buz çözücüler kullanmak seçenekler arasında olmadığı için, güvenli hava koşulları sağlanamıyorsa siparişler otomatik olarak klasik kuryelere yönlendiriliyor.
Son kilometrede çoklu çözüm dönemi
Manna’nın drone’ları, hızla çeşitlenen son kilometre teslimat çözümlerinin yalnızca bir parçası. Wolt, Finlandiya’da kaldırımlarda hareket eden otonom teslimat robotları da kullanıyor. Şirketin çatı ortağı DoorDash ise kendi geliştirdiği Dot adlı robotu bu yıl içinde ABD’nin bazı eyaletlerinde denemeye başladı.
DoorDash’in kendi drone programı üzerinde çalıştığına dair söylentiler de gündemde. Buna rağmen, doğrudan iş ortaklıkları Manna ve Huuva gibi şirketler için önemli fırsatlar yaratıyor. Huuva, Espoo’da Wolt Market’in olmadığı başka bir bölgede yeni bir lokasyon açmayı değerlendiriyor. Böylece drone kalkış alanı mutfağa çok daha yakın konumlanabilecek ve siparişlerin mutfaktan doğrudan bir pencereden teslim edilmesi mümkün olabilecek.
Mutfağından gökyüzüne: Operasyon nasıl işliyor?
Mevcut modelde Manna’nın kalkış alanı, Huuva mutfağına kısa bir mesafe uzakta. Elektrikli scooter kullanan kuryeler, siparişleri ısı yalıtımlı çantalarda mutfaktan alıp kalkış noktasındaki Manna ekibine teslim ediyor.
Bakım sorumlusu Nalimov’un gözetimindeki operatörler, siparişleri önce bir teraziye koyuyor, gerekirse ağırlığı dengeliyor ve ardından düzenleyici kurumlarca onaylı özel taşıma çantalarına yerleştiriyor. Dayanıklı bu çantalar, güvenlik protokollerinin yalnızca bir parçası.
Manna, bataryaları her uçuş öncesinde sistematik olarak değiştirerek drone’ların daima tam şarjlı havalanmasını sağlıyor. Nalimov, sistemde her seviyede yedeklilik bulunduğunu; farklı olay senaryolarına karşı ayrıntılı prosedürler uygulandığını ve en son çare olarak bir de paraşüt mekanizmasının devreye girebildiğini vurguluyor.
İrlanda’dan yönetilen görev kontrolü
Manna’nın sahada personeli bulunsa da, uçuşların görev kontrol merkezi İrlanda’da yer alıyor. Buradaki operatörler, LiDAR tabanlı haritaları inceliyor, planlanan uçuş rotasını gözden geçiriyor ve teslimat noktasını müşterinin lokasyonuna yakın bir alana işaretliyor.
Koşullar uygun değilse sipariş otomatik olarak kurye teslimatına düşüyor. Onay verildiğinde drone, iniş yapılacak alanın görüntüsünü alıyor ve bu görsel, son bir insan kontrolünden geçtikten sonra paket biyobozunur bir halat ile aşağı bırakılıyor.
Finlandiya’da ilk kışa hazırlanıyorlar
Bu süreç, yerel ekip için artık günlük rutinin bir parçası haline gelmiş durumda. Nalimov’a göre ekip, günde çift haneli sayılara ulaşan teslimatları yönetiyor ve Finlandiya’daki ilk tam operasyon kışına güvenle hazırlanıyor.
Huuva ise Espoo’da drone teslimatlarını ölçeklendirmeye hazır. Şirketin küçük ama sembolik bir dileği daha var: Düzenleyicilerden onay alarak, drone’larda kullanılan özel taşıma çantalarının üzerine kendi logosunu yerleştirebilmek.
