Her gece uykuya daldığınızda, yalnız olmadığınızı biliyor muydunuz? Mikroskobik boyuttaki demodex akarları, cildinizdeki gözeneklerden çıkarak adeta bir “gece partisi” düzenliyor.
Uzmanlara göre, bu sekiz bacaklı canlılar neredeyse her yetişkinin cildinde doğal olarak bulunuyor. Boyları bir iğne ucundan daha küçük olan bu akarlar, özellikle yüz bölgesindeki kıl köklerinin çevresinde yaşamaktadır ve cildin yağlı yapısıyla beslenirler.
İngiltere’deki Reading Üniversitesi’nden omurgasız biyoloji uzmanı Alejandra Perotti, uyku sırasında bu minik canlıların yüzümüzde dolaştığını, çiftleştiğini ve “akraba ziyaretleri” yaptığını belirtiyor. Sabah olduğunda ise tekrar gözeneklere geri dönüyorlar.
Perotti, bu durumun korkutucu değil, tamamen doğal olduğunu vurguluyor. Çünkü bu akarlar, gözenekleri temizleyerek cildimize fayda sağlıyor. Onlara melatonin sağlıyoruz; karşılığında cildimizdeki kalıntıları temizliyorlar.
Demodex Akarlarının Potansiyel Riskleri
Demodex akarları genellikle zararsızdır. Ancak bağışıklık sistemi zayıfladığında veya ciltteki yağ dengesi bozulduğunda, bu akarlar hızla çoğalabilir. Bu durum, demodikozis adı verilen bir cilt rahatsızlığına yol açabilir. Özellikle yaşlı bireylerde veya kemoterapi gören kişilerde bu durum daha sık görülmektedir.
San Francisco’daki California Üniversitesi’nden dermatoloji uzmanı Dr. Roberto Ricardo-Gonzalez, akarların artışının yüz, alın ve göz kapağı gibi bölgelerde kuruluk, kaşıntı, kızarıklık ve sivilce benzeri belirtilerle kendini gösterebileceğini ifade ediyor. Göz çevresinde aşırı birikim olması ise kirpik kaybı veya arpacık gibi sorunlara yol açabilir.
Temizlikte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Uzmanlar, gece yatmadan önce nazik bir yüz temizliği yapılmasını öneriyor. Makyajın mutlaka çıkarılması ve özellikle göz çevresinin temiz tutulması son derece önemlidir. Ancak aşırı temizlik ya da sık yüz yıkamak, cildin doğal nem dengesini bozabilir ve akarların çoğalmasını tetikleyebilir. Akneye yatkın ciltlerde haftada bir veya iki kez retinoid içerikli ürünler kullanılabilir, ancak bu da ölçülü olmalıdır.
Akarların tamamen yok edilmesi mümkün olmasa da, popülasyonları dengelemek için bazı tedaviler mevcuttur. Gerekli durumlarda doktor kontrolünde ivermektin içeren krem ya da ilaçlar, hatta demodex’e özel göz damlaları reçete edilebilir.
Demodex Akarlarının Geleceği
Demodex akarları, yüzyıllardır insanlarla birlikte yaşamaktadır. Doğumdan sonra anneden geçen bu canlıların, aslında “evrimsel bir sona” doğru ilerlediği düşünülmektedir. Perotti’ye göre, dış tehditlerden uzak yaşayan ve yalnızca akraba bireyler arasında yayılan bu türler zamanla genetik çeşitliliğini kaybediyor. Bu durum, yavaş yavaş yok olmalarına neden olabilir.
Ancak bilim insanları bu süreci dramatize etmiyor. Zira insanlar zamanla bu canlılara olan ihtiyaçlarını kaybedecek. Perotti, demodex’lerin yıllardır kötü tanıtıldığını ancak asıl sorunun çoğu zaman bağışıklık sistemi olduğunu vurguluyor. “Onları düşman değil, ciltte yaşayan küçük dostlarımız olarak görmeliyiz” diyor.
