Avrupa Uzay Ajansı, Güneş Sistemi’ne Gelen Gizemli Ziyaretçiyi İzliyor: 3I/ATLAS

3I/ATLAS: Güneş Sistemi’nin Üçüncü Yıldızlararası Ziyaretçisi

Gökbilimciler, aralık ayında Dünya’ya, mart ayında ise Jüpiter’e en yakın geçişini yapacak olan gizemli gök cismini mercek altına aldı. 3I/ATLAS adı verilen bu nadir ziyaretçinin kökeni, boyutu ve bileşimi hâlâ tam olarak bilinmiyor. Ancak bir gerçek var ki, bu cisim Güneş Sistemi dışından gelen üçüncü yıldızlararası nesne olarak kayıtlara geçti.

ESA’nın JUICE Görevi ve İlk Sürpriz Bulgular

JUICE kamerasından beklenmedik görüntü

Avrupa Uzay Ajansı (ESA), geçen ay JUICE uzay aracı üzerindeki beş bilimsel cihazı kullanarak 3I/ATLAS’ı incelemeye başladı. Bilimsel verilerin Şubat 2026’ya kadar Dünya’ya ulaşması beklenmiyor; ancak uzay aracının navigasyon kamerası (NavCam), 2 Kasım’da cismi görüntülemeyi başardı.

Normalde yüksek çözünürlüklü derin uzay gözlemleri için tasarlanmayan NavCam, buna rağmen son derece dikkat çekici bir detay yakaladı: Araştırmacılar, 3I/ATLAS’ın çevresinde parlak bir koma – yani gaz ve tozdan oluşan geniş bir bulut – tespit etti.

Çift kuyruk yapısı: Plazma ve toz kuyruğu

Güneş’e yaklaşma sürecinde çekilen karelerde, gök cisminin etrafını saran geniş koma net biçimde görülüyor. Bu parlak bulut, Güneş’in ısı etkisiyle yüzeydeki uçucu maddelerin yoğun biçimde buharlaştığını gösteriyor.

Görüntülerde ayrıca iki farklı kuyruk oluşumunun izleri belirlendi:

• Plazma kuyruğu: Güneş rüzgârıyla şekillenen ve her zamanki gibi Güneş’ten uzağa doğru uzanan ince yapı.
• Toz kuyruğu: Daha zayıf görülen, cismin yörüngesi boyunca kıvrılarak ilerleyen ikinci kuyruk.

Bu çift kuyruk yapısı, 3I/ATLAS’ın Güneş’in ısısıyla aktif hale geldiğini doğrulayan en güçlü işaretlerden biri olarak değerlendiriliyor.

Uzmanlara göre, Güneş’e yaklaşan kuyruklu yıldız benzeri cisimlerde bu tür doğal bir kuyruklanma beklenen bir süreç. Sıcaklık arttıkça, yüzeydeki uçucu bileşenler buharlaşıyor ve hem koma hem de kuyruk yapılarını oluşturuyor.

Nadir Bir Bilimsel Fırsat

3I/ATLAS, bilinen az sayıdaki yıldızlararası kökenli gök cisminden biri. Bu nedenle, JUICE’in yürüteceği gözlemler bilim dünyası için son derece değerli görülüyor.

Görev kapsamında elde edilecek veriler arasında:

• Yüksek çözünürlüklü görüntüler,
• Ultraviyole gözlemler,
• Altmilimetre dalga boyu ölçümleri,
• Çevresindeki parçacıkların ayrıntılı analizleri

yer alacak.

Veriler neden geç gelecek?

ESA, verilerin Şubat 2026’ya kadar aşamalı olarak Dünya’ya ulaşacağını belirtiyor. Bu gecikmenin temel nedeni, uzay aracının kendisini Güneş’ten korumak için yüksek kazançlı antenini kalkan olarak kullanmak zorunda olması. Bu koruma manevrası nedeniyle Dünya’ya veri aktarımı daha yavaş ve sınırlı biçimde yapılabiliyor.

Bilim insanları, tüm verilerin işlenmesiyle birlikte 3I/ATLAS’ın kimyasal yapısı, kökeni ve Güneş Sistemi’ne nasıl girdiği konusunda çok daha net bilgilere ulaşmayı umuyor. Böylece, Güneş Sistemi dışından gelen bu gizemli ziyaretçi, yıldızlararası uzayın koşulları hakkında da benzersiz ipuçları sunacak.