Apple ve Meta’ya Avrupa Birliği’nden Rekor Ceza: Nedenleri ve Sonuçları

Apple ve Meta, Avrupa Birliği’nden toplamda 30 milyar ₺‘ye yakın bir para cezası aldı. Peki, bu cezanın ardında hangi nedenler var? 2024 yılında başlayan soruşturma neticesinde, Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında tüketici haklarını korumak amacıyla bu yaptırımlar uygulandı. Yeni düzenlemelere uymadığı gerekçesiyle kesilen bu cezaların yalnızca teknoloji devlerini değil, uluslararası ekonomik dengeleri de etkileyeceği öngörülüyor. Ayrıca, bu yaptırımların iki ay içinde ödenmemesi halinde, cezaların kademeli olarak artacağı da gündemde. Toplam ceza tutarı ise 700 milyon euro olarak belirlendi; Meta’ya 200 milyon euro, Apple’a ise 500 milyon euro ceza kesildi.

Apple ve Meta’ya Kesilen Rekor Cezanın Sebepleri

Apple, App Store üzerindeki geliştiricilere, kullanıcılarını alternatif teklifler hakkında bilgilendirme ve bu tekliflere yönlendirme hakkı tanımakla yükümlüydü. Ancak yapılan incelemelerde, Apple’ın bu hakları tam anlamıyla sağlamadığı ortaya çıktı. Ayrıca, yeni ücretlendirme modeli olan “Core Technology Fee” üzerinden geliştiriciler, App Store dışında dahi kullanıcıya ulaşsalar bile, Apple’a belirli bir ücret ödemek zorunda kalabiliyor. AB yetkilileri bu sistemin rekabeti engellediğini ve geliştiricilerin özgürlüğünü kısıtladığını savunuyor.

Meta’ya uygulanan cezanın nedeni ise, Facebook ve Instagram kullanıcılarına sunulan tartışmalı seçenek: “Verilerini paylaş ya da ücret öde.” Kullanıcılar, kişiselleştirilmiş reklamlara izin vermediklerinde platformları ücretli olarak kullanmak zorunda kalıyor. AB, bu yaklaşımı kullanıcı haklarına aykırı ve adil olmayan bir tercih olarak değerlendiriyor.

Meta, kullanıcılarının verilerini kullanarak kişiselleştirilmiş reklamlar sunmaya devam ediyor. Ancak, kullanıcıların bu duruma onay verme özgürlüğü verilmemesi, cezanın önemli nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor.

Dijital Hizmetler Yasası Nedir ve Neleri Korur?

2024’te yürürlüğe giren Dijital Hizmetler Yasası (DSA), teknoloji şirketlerine Avrupa’da yeni kurallar getirdi. Yasanın temelinde güvenlik ve şeffaflık ilkesi yatıyor. Bu yasa, teknoloji şirketlerine içerik barındırmanın yanı sıra, içerik denetimi ve kullanıcı hakları konusunda daha fazla sorumluluk yüklemektedir. AB yetkilileri, DSA ile birlikte dezenformasyonun yayılması, yasa dışı ürün ve hizmetlerin satışı gibi sorunlarla daha etkin bir şekilde mücadele edileceğini vurguluyor. Yeni düzenleme, bireyleri korumayı ve dijital platformları daha hesap verebilir hale getirmeyi hedefliyor.

Apple ve Meta’nın Tepkileri: Cezalar Ödenecek Mi?

Apple ve Meta, Avrupa Komisyonu’nun dijital alandaki düzenlemeleri çerçevesinde verdikleri cezalara tepki gösterdi. Apple, verilen cezanın haksız olduğunu belirterek itiraz edeceklerini duyurdu. Şirket, yaptırımın hem kullanıcı güvenliğini hem de ürün kalitesini tehlikeye attığını ifade etti. Apple, Avrupa’daki düzenlemelerin kendi inovasyon süreçlerini olumsuz etkilediğini savundu.

Öte yandan Meta, AB’nin başarılı teknoloji şirketlerini engellemeye çalıştığını öne sürdü. AB’nin kararını sadece bir para cezası olarak değil, aynı zamanda şirketin iş modeline yönelik doğrudan bir müdahale olarak değerlendirdi. Şirket, bu tür cezaların dijital pazarın geleceği üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtti.

AB Komisyonu ise verilen kararların arkasında durarak, bu kararların net ve dengeli olduğunu açıkladı. AB yetkilileri, yeni düzenlemeler ile dijital platformların daha adil ve şeffaf hale gelmesini amaçladıklarını vurguladı.

Ceza Kararı ABD ile Krize Neden Olacak mı?

Avrupa Birliği’nin Meta ve Apple’a yönelik aldığı yeni kararlar, yalnızca dijital dünyayı değil, uluslararası ticaret dengelerini de yeniden şekillendirme potansiyeline sahip. Dijital Hizmetler Yasası kapsamında uygulamaya konulan para cezaları, AB ile ABD arasındaki ekonomik ilişkilerde yeni bir gerilimin habercisi olabilir. Bu yaptırımların, Başkan Trump’ın Avrupa’ya yönelik tarifeleri askıya aldığı 90 günlük sürecin hemen ardından gelmesi dikkat çekici bulunuyor. Ekonomistlere göre, AB’nin dijital platformları düzenlemeyi amaçlayan bu hamlesi, yalnızca teknoloji devlerine yönelik bir müdahale olmayacak, aynı zamanda ABD ile olan ticari ilişkilerde yeni bir gerilime yol açabilir. Bu gelişmeler, küresel teknoloji pazarının geleceğini ve dijital ticaretin şekillenmesini etkileme potansiyeline sahip.