Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan ziyareti dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı.
AZERBAYCAN-RUSYA GERGİNLİĞİ
Erdoğan, konuyla ilgili olarak, “Türkiye, hem Azerbaycan hem de Rusya ile derin diplomatik ve stratejik ilişkilere sahip bir ülke. Gerginliği yakından takip ediyoruz ve her iki ülkeye de itidal çağrısında bulunuyoruz. Diplomatik gerilimi yumuşatacak açıklamalarla meselenin daha kolay ve makul bir çözüme kavuşacağına inanıyoruz. İki ülke arasında yaşanan olumsuz gelişmelerin bir an önce sona ermesini temenni ediyorum. Yaşanan talihsiz hadiselerin, Rusya ve Azerbaycan arasındaki ilişkilerde tamiri imkansız hasara neden olmaması en büyük arzumuzdur. Lokal hadiselerin kendi mecrasının dışına çıkartılmadan çözüme kavuşturulması mümkündür. Meseleye itidali elden bırakmadan yaklaşmak gerekir. Biz, iki dostumuzun bu sorunun üstesinden gelecek anlayış seviyesinde olduğunu biliyoruz. Meseleyi çözmek için atılacak yapıcı adımlara destek vermeye devam edeceğiz. Önceliğimiz, zor şartlarda elde edilen bölgenin istikrarını sarsacak ani tırmanışlardan kaçınmaktır. Kafkasların yeni bir çatışmayı kaldıracak tahammülü kalmamıştır. Türkiye olarak, sükunetin yanında yer alarak diplomatik süreçlerle meseleyi çözmeye çalışacağımıza inanıyorum. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile yaptığımız görüşmede, konu gündemimize geldi. İlham Bey burada çok dikkatli ve tedbirli bir adım atıyor. Bu durumu kızıştırmaktan yana değil. Bunu telafi edeceklerini, İlham Bey’in bana yaptığı açıklamalardan anladım.” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz ay Kahramanmaraş’ta deprem konutları anahtar teslim töreninde Sayın Aliyev ile bir araya geldiklerini hatırlatan Erdoğan, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile İstanbul’da gerçekleşen görüşmelere de değindi. “Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşması hangi aşamada? Zengezur Koridoru ne zaman açılacak? Orta Koridor’un işlemeye başlaması bölgeye nasıl bir kazanç getirir?” gibi sorular gündeme geldi.
ZENGEZUR KORİDORU’NA VURGU
Erdoğan, sözlerine şöyle devam etti:
“Bizim Azerbaycan ile hukukumuz, diğer ülkeler arasındaki münasebetlerden farklıdır. Azerbaycan ile sadece dostluk değil, kardeşlik bağı ile de bağlıyız. ‘İki devlet, tek millet’ sözü, alelade bir ifade değildir; derin anlamlar taşır ve somut karşılığı vardır. Tarih boyunca bunu defalarca kanıtlamışızdır. Bu nedenle, bu bölgedeki hadiselere dışarıdan bakamayız. Güney Kafkasya’daki barış ve huzur, herkese kazandıracaktır. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış sürecinin diplomatik çerçevesi tamamlanmış durumda. 2024 yılı sonunda Brüksel, Moskova ve Tiflis’te yapılan görüşmelerle barış anlaşmasının son metni üzerinde bir mutabakat sağlandı. Ermenistan başlangıçta Zengezur Koridoru’na karşı çıksa da ekonomik entegrasyona katılmak için daha esnek bir yaklaşım sergiliyor. Bu bölgenin kalkınması sadece Azerbaycan için değil, Ermenistan, bizim için, İran ve diğer ülkeler için de bir fırsattır. Zengezur Koridoru, sadece Azerbaycan için değil, bölgenin tamamı için yeni imkanlar getirecektir. Bu hattı, jeopolitik ve jeoekonomik bir devrimin parçası olarak görüyoruz. Zengezur Koridoru’nun açılması, Orta Koridor için de stratejik bir gelişme olacak. Koridor açıldığında, Türk malları Hazar’ı geçerek Orta Asya ve Çin’e daha hızlı ulaşacak, Avrupa’dan Çin’e giden mallar da Türkiye üzerinden geçmeye başlayacaktır. Orta Koridor, güneyden itibaren birçok ülkeyi kapsıyor ve bu süreç içerisinde tüm adımlarımızı en güzel şekilde atıyoruz. Zengezur hattı, raylı sistemi de içermekte ve yük taşımacılığında büyük bir öneme sahiptir.”
AZERBAYCAN’DAKİ EKONOMİ ZİRVESİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Azerbaycan’da gerçekleşen zirve hakkında şu mesajları verdi:
“Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 17’nci Zirvesi’ne katılmak üzere Hankendi’ye gerçekleştirdiğimiz ziyareti tamamladık. 1985 yılından bu yana kurucu üyesi olduğumuz teşkilat, toplam 8 milyon kilometrekarelik bir coğrafyada yarım milyardan fazla nüfusa hitap eden bir platform haline geldi. Teşkilat, büyük potansiyeli olan jeostratejik bölgede iş birliğini derinleştirmeye devam ediyor. Aynı zamanda üyelerinin sahip olduğu ortak değerleri ve kadim kardeşliği de yönetiyor. Ülkemiz, teşkilatın bağlı kuruluşlarına ev sahipliği yapıyor. Bugünkü zirvenin ana teması, “Sürdürülebilir ve İklim Değişikliğine Dayanıklı Bir Gelecek İçin Yeni Vizyon” başlığı altında toplandı. Teşkilatımızın yayıldığı coğrafya, iklim krizinden en fazla etkilenen bölgelerin başında geliyor. Zirvede yeşil dönüşüm, enerji kaynaklarının etkin kullanımı ile sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği konuları ele alındı. Teşkilatın etkinliğinin artırılması üzerine de önerilerde bulunduk. Ticaret, bağlantısallık, ekonomik entegrasyon ve enerji kaynaklarının verimli kullanımı gibi alanlarda oynadığı rolü pekiştirecek tedbirleri değerlendirdik. Teşkilatın temel odağını kaybetmeden, üyeleri arasında iktisadi ve ticari iş birliğini desteklemesini, sonuç ve proje odaklı bir yapıya dönüşmesini arzu ediyoruz. Zirvenin hemen öncesinde düzenlenen iş, kadın ve gençlik forumlarının çıktılarını üye ülkeler olarak değerlendirdik. Teşkilat bünyesinde turizm iş birliğinin arttırılması da gündemimizdeydi. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 2025 Turizm Başkenti olarak seçilen Erzurum’da çeşitli etkinliklere devam ediyoruz. Bu kapsamda, Kış Oyunları, Palandöken Ekonomi Forumu ve Gastronomi Fuarı gibi 50’ye yakın etkinlik gerçekleştirdik. 2026 yılı turizm başkenti seçilen Şuşa’da da çalışmalara devam edeceğiz.
Bölgesel gelişmeler bağlamında, İsrail’in saldırgan tutumu ışığında, İran ve Gazze’deki durumu değerlendirdik. Türkiye olarak, ateşkes durumunun kalıcı sükunete dönüşmesi için her türlü gayreti göstermeye hazır olduğumuzu belirttim. Ayrıca, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif ile ayrıntılı görüştüm. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan liderleriyle de samimi sohbetlerimiz oldu. Zirvenin Azerbaycan’ın azat ettiği Hankendi’de düzenlenmesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin gözlemci olarak temsil edilmesi, bizim için ayrı bir anlam taşıyor. Bu ziyaretimizle, barış, istikrar ve kalkınma yolundaki duruşumuzu yeniden sergiledik. Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın üye ülkeleriyle aramızdaki bağları güçlendirmesini ve kardeşliğimizi pekiştirmesini temenni ediyor, alınan kararların hayırlara vesile olmasını diliyorum.”
