Muş Bilim ve Sanat Merkezi’nde (BİLSEM) eğitim gören Zeynep Nehir Çamlıca, Dilşah İmran Avcı ve Baver Bedirhan, öğretmenleri Birsen Geçer ile birlikte 2022 yılında “Propolisin Antibakteriyel Etkisi Projesi”ni hazırladı. Proje, propolisin mikro yer çekimi ortamında bakteriler üzerindeki etkisini araştırmayı amaçlıyor.
TÜBİTAK Ortaokul Araştırma Projeleri Yarışması’nda Türkiye finallerine katılan bu proje, Alper Gezeravcı’nın 19 Ocak-9 Şubat 2024 tarihlerinde gerçekleştireceği uzay yolculuğu sırasında yapacağı 13 deney arasında yer alıyor.
Deney sonuçları, propolisin gram negatif bakteriler üzerinde antibiyotikten daha güçlü bir etki gösterdiğini ortaya koydu. Şubat ayında tamamlanan projenin raporları, Türkiye Uzay Ajansı’na sunuldu.
Propolisin Uzaydaki Bakteriler Üzerindeki Etkisi Araştırılıyor
Proje koordinatörü teknoloji tasarım öğretmeni Birsen Geçer, uzayda gerçekleştirdikleri deneyin gururunu yaşadıklarını ifade etti. Öğrenciler için önemli bir projeye imza attıklarını vurgulayan Geçer, şöyle konuştu:
“Propolis, işçi arıların bitkilerin gövde, yaprak ve tomurcuklarından topladığı maddeleri, başlarındaki salgı bezleriyle karıştırarak elde ettikleri bir bileşiktir. Önceki bilimsel araştırmalar, propolisin antibakteriyel, antifungal ve antioksidan etkilerini ortaya koymuştur. Projemiz, 16. TÜBİTAK Ortaokul Araştırma Projeleri Yarışması’nda sergilenmişti. Amacımız, propolisin mikro yer çekimi ortamındaki bakteriler üzerindeki etkisini tespit etmekti. Aynı zamanda Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki bakteri profilini ortaya koymayı hedefliyorduk.”
Detaylı Sonuçlar TÜBİTAK Tarafından Açıklanacak
Geçer, projenin kabul edildiği andan itibaren astronot Alper Gezeravcı tarafından Uluslararası Uzay İstasyonu’nda deneyin gerçekleştirildiğini hatırlatarak, şu bilgileri verdi:
“Deney düzeneğimizde kontrol ve deney grupları oluşturduk. Ayrıca antibiyotikleri de kontrol grubu olarak kullandık. Çalışmamız, dünyada yaptığımız deneylerle benzer sonuçlar ortaya koydu. Propolisin gram negatif bakteriler üzerinde antibiyotikten daha güçlü bir etki gösterdiğini ve bazı bakteriler üzerinde antibiyotik kadar etkili olduğunu gördük. Projemiz şubat ayında sonuçlandı ve bu sonuçları rapor haline getirip Türkiye Uzay Ajansı’na sunduk. Tüm detayların bilimsel olarak TÜBİTAK tarafından açıklanacağını belirtmek isterim. Çalışmamız burada sonlanmadı; oradaki bakteriler laboratuvar ortamında stoklanarak üzerinde çeşitli çalışmalar yapacağız.”
“Öğrencilerin Bilimsel Düşünme Becerileri Gelişti”
Geçer, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki bakteri profilinin ortaya konulmasının sağlık problemleri karşısında tedavi yöntemlerinin bulunmasını kolaylaştıracağını düşündüklerini belirtti. Projenin tıp alanına katkı sağlayacağına da dikkat çekerek, şunları ekledi:
“Hastalık yapan bakterileri tanımadığımız için tedavi yöntemlerinin belirlenmesi zor olabiliyor. Projenin uzayda gerçekleştirilmiş olması, bizim için büyük bir gurur kaynağı. Böyle bir bilimsel deneyim içinde yer alan öğrencilerimin bilimsel düşünme becerileri gelişti ve öz güven kazandılar. Okudukları bilgilerin somutlaşması, onların eğitimine katkı sağladı. Bu açıdan en çok öğrencilerim adına mutlu oldum.”
