ABD’deki bazı emniyet birimleri, Massive Blue şirketinin geliştirdiği Overwatch yazılımını kullanarak sosyal medya ve mesajlaşma uygulamalarında insan gibi görünen yapay zeka (YZ) ajanlarını devreye alıyor. Bu yenilikçi adımın amacı, insan kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti ve radikalleşme gibi ciddi suçlarla mücadelede çevrim içi delil toplamayı kolaylaştırmak.
Overwatch Sistemi Nasıl Çalışıyor?
Overwatch sistemi, kolluk kuvvetleri adına sahte kimlikli YZ profilleri oluşturarak çalışıyor. Bu profiller, Signal, Discord, Telegram gibi platformlarda şüphelilerle iletişim kuruyor. Mağdur, alım-satım yapan ya da organizatör kimliğiyle güven kazanan bu botlar, hukuka uygun kabul edilebilecek mesaj ve dosyaları arka planda kaydediyor.
Hedeflenen Suç Alanları
Bu teknoloji, emniyet birimlerine sunulan tanıtım dosyalarında üç ana başlık altında konumlandırılıyor:
- Sınır Güvenliği: İnsan ve uyuşturucu kaçakçılığı ağlarının takibi
- Okul Güvenliği: Siber zorbalık veya saldırı planlarının erken tespiti
- İnsan Kaçakçılığı: Şebekelere mağdur veya aracı kılığıyla sızma
Tanıtımlarda pilot şehir listesi sunulsa da, henüz resmi tutuklama ya da dava örneği paylaşılmadı.
Türkiye’de Benzer Uygulama Mümkün Mü?
Türkiye’de Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü, mevcut durumda sosyal medya dinleme yazılımları (örneğin, Radar, KÖKNET) üzerinden açık kaynak takibi yapıyor. YZ tabanlı sahte persona modeline geçiş, özellikle çocuk istismarı ve organize suçlarla mücadele açısından teknik olarak mümkün. Ancak, 5651 sayılı Kanun, KVKK ve Anayasa’nın özel hayatın gizliliği hükümleri doğrultusunda yeni yasal çerçeveler gerekecektir.
Uzmanlar, YZ ajan senaryosunun Türkiye’de uygulanması durumunda:
- Mahkeme kararı olmadan mesaj içeriği toplamanın delil niteliği tartışmalı kalacağına,
- Protesto ve ifade özgürlüğü bağlamında orantılılık ilkesine dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yapıyor.
Bu nedenle, Overwatch benzeri sistemlerin kısa vadede pilot projelerle test edilmesi mümkün olsa da, geniş çaplı kullanıma geçebilmek için güçlü bir şeffaflık ve hukuki denetim mekanizması gerekecektir.
Şeffaflık ve Etik Baskılar
ABD’de sivil toplum kuruluşları, özellikle kolej protestocuları gibi muğlak profillerin hak ihlali riskine yol açabileceğini savunuyor. Benzer eleştiriler, Türkiye’de de ifade özgürlüğü ve orantılı gözetim tartışmalarını alevlendirebilir.
YZ tabanlı dijital ajanlar, kolluk kuvvetlerine güçlü bir istihbarat aracı sunma potansiyeline sahip. Ancak, delil geçerliliği, bireysel haklar ve şeffaflık konuları netleşmeden yaygın kullanımları ABD’de hukuki itirazlarla karşılaşabilir.
