EY Türkiye, İstanbul’un taksi ekosisteminin dönüşümünü incelemek amacıyla gerçekleştirdiği “İstanbul Taksi Ekosisteminin Dönüşümü” başlıklı araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Araştırma, arz, talep, mevzuat ve yönetişim gibi üç ana alanı kapsıyor. Talep analizi için hem vatandaşlar hem de turistlerle yolcu deneyimi anketleri yapılırken; arz analizi için taksi hizmet sağlayıcılarıyla anket çalışmaları gerçekleştirildi. Bu çalışmalar, İstanbul için daha önce yapılmış araştırma bulguları, akademik görüşler ve mevcut mevzuat incelemeleriyle desteklendi. Yapılan analizler sonucunda, taksi sayısı, filo yönetimi, yönetişim ve dijitalleşme konularında dönüşüm için dört iyileştirme alanı belirlendi ve 9 temel ile 4 yatay politika önerisi geliştirildi.
Araştırmaya göre, İstanbul’da toplam 20.311 araç ve 40.622 sürücü bulunuyor. Şehir, araç başına günde ortalama 36 yolculuk gerçekleştirirken, yıllık toplam 47,8 milyar TL gelir elde ediyor. Ayrıca, taksi plakalarının bir yatırım aracı haline geldiği ve plaka sahiplerinin yüksek kiralarla gelir elde ettiği vurgulanıyor. Elde edilen gelirlerin %13’ü sürücülere, %11’i kiracılara ve galeri sahiplerine, %32’si ise plaka sahiplerine kalıyor.
Son 30 yılda İstanbul’un nüfusu iki katına, turist sayısı ise 10 katına çıkarken, taksi sayısındaki artış sadece %17 ile sınırlı kaldı. Bu durum, şehrin taksi arzının talebi karşılamakta yetersiz kaldığını gösteriyor. İstanbul’da 1.000 kişiye düşen taksi sayısı 1,3 iken, küresel şehirlerde bu ortalama 9,7. EY araştırmasına göre, İstanbulluların %86’sı taksi bulmakta zorluk çektiğini, %33’ü ise her zaman böyle bir sorun yaşadığını belirtiyor. Bu yetersizlik, korsan taksi kullanımının artmasına neden oluyor; anket sonuçlarına göre, vatandaşların %51’i korsan taksinin daha uygun fiyatlı olduğunu ifade ediyor.
YOLCU – SÜRÜCÜ GÜVEN EKSİKLİĞİ
Araştırmaya göre, turistlerin %50’den fazlası yüksek ücret talepleri, uzun rotalar ve yabancı dil bilen sürücü eksikliği gibi konularda şikayetçi. Ayrıca, vatandaşlar sürücülerin kaba davranışları (%64) ve kısa mesafe yolcularını almamaları (%54) gibi sorunlarla karşılaşıyor. Her 10 yolcudan 4’ü (%42) taksi yolculuğu sırasında kendini güvende hissetmediğini belirtirken; araçların %80’inin eski veya bakımsız olduğu, temizlik ve klima gibi eksikliklerin bulunduğu tespit edildi.
İstanbul’daki toplu taşımada yaşanan sorunlar tamamen çözülse bile, anket katılımcılarının %40’ından fazlası taksi kullanmaya devam edeceğini beyan ediyor. Bu durum, toplu taşıma ve taksi hizmetlerinin birbirini tamamlayan hizmetler olduğuna işaret ediyor.
DİJİTALLEŞME, EKOSİSTEMİN ÖNEMLİ BİR GEREKSİNİMİ
Araştırmaya göre, taksi sürücülerinin %30’u taksi çağırma uygulamalarını kullanırken, yolculuklarının %55’ini bu dijital platformlar üzerinden gerçekleştiriyor. İstanbul’daki taksi sürücülerinin %87’si trafik durumu ve güzergah bilgisi için uygulamaları tercih ediyor. Ancak, yolcuların ve sürücülerin ücret ve güzergah anlaşmazlıkları ortak bir sorun; uygulamanın yolculara tek bir ücret sunması ve yüksek komisyon, bu anlaşmazlıkların temel nedenleri arasında yer alıyor.
İstanbul’un taksi ekosisteminin 2027, 2030 ve 2035 yılları hedef alınarak kademeli bir dönüşüm sürecine girmesi amaçlanıyor. EY araştırması, mevcut zorlukları ele almak ve fırsatları değerlendirmek için 9 temel ve 4 yatay politika altında 42 eylem öneriyor. Dönüşümün başlatılması için bu eylemlerden 5’inin 2025’te hayata geçirilmesi hedefleniyor; dönüşüm tamamlandığında yıllık ortalama 700 milyon ABD doları ek vergi geliri, %1,3 İstanbul’un GSYİH’sında artış ve sürücü kazançlarında %23 günlük ortalama artış bekleniyor.
Taksi ekosisteminin dönüşümünde öncelikli olarak hayata geçirilmesi önerilen 5 temel eylem:
TEKNOLOJİNİN YÜKSELİŞİ, SEKTÖRÜ DÖNÜŞTÜRECEK FIRSATLAR SUNUYOR
EY Türkiye Danışmanlık Hizmetleri Şirket Ortağı, Telekomünikasyon, Medya ve Teknoloji Sektör Lideri Emre Beşli, konuyla ilgili olarak “Türkiye ekonomisinin merkezi olan İstanbul, hem ticari hem de turizm açısından önemli bir çekim noktasıdır. Nüfus artışının ve kentsel gelişimin yanı sıra küresel düzeydeki önemi de her geçen gün artıyor. Bu bağlamda, İstanbul’un taksi ekosistemi, şehirdeki artan ulaşım taleplerini karşılamak için dönüşüm gerektiren kritik bir konu haline geliyor. Akıllı telefonlar, dijital ödemeler ve taksi çağırma uygulamaları gibi teknolojilerin yükselişi, sektörü dönüştürmek için önemli fırsatlar sunuyor. Bu dönüşüm, sadece ulaşım hizmetlerini iyileştirmekle kalmayıp, ekonomik ve sosyal açıdan da büyük faydalar sağlayabilir.” şeklinde konuştu.
