Günlerin tarihsel anlamı ve arkasındaki olaylar, hem merak edilir hem de hatırlanır. 23 Aralık, yalnızca dini veya ulusal bayramlarla sınırlı olmayan; siyasi, kültürel, bilimsel ve toplumsal açıdan dikkat çeken gelişmelere sahne olmuş bir tarih. İşte 23 Aralık‘ta kayda geçen önemli olaylar ve günün taşıdığı anlamlar.
23 Aralık’ta Öne Çıkan Olaylar
19. yüzyıl ve Osmanlı Dönemi
1872: İstanbul’da Vefa Lisesinda öğretim hayatı başladı.
1876: I. Meşrutiyet, II. Abdülhamit’in hatt-ı hümayunuyla ilan edildi; 13 Şubat 1878’de sona erse de, ülkede parlamento fikrinin doğmasına zemin hazırladı.
1888: Post-empresyonist ressam Vincent Van Gogh, ağır bir depresyon döneminde kulağını kesti.
20. yüzyıl — Siyaset, kültür ve bilim
1916: I. Dünya Savaşı sırasında Megdaba Muharebesi’nde, Birleşik Kuvvetler Sina Yarımadası’nda bir Türk garnizonunu ele geçirdi.
1928: Şair Nâzım Hikmet, yargılama sonucu 3 yıl 3 ay hapse mahkûm edildi.
1930: Menemen’de gerçekleşen ayaklanmada yedek subay öğretmen Mustafa Fehmi Kubilay ile bekçiler Hasan ve Şevki öldürüldü. Aynı yıl, kaynaklarda belirtilen bir nüfus mübadelesi kaydı da yer aldı.
1947: Bell Laboratuvarları, modern elektroniğin dönüm noktalarından biri olan transistörü dünyaya tanıttı.
1948: Japonya’nın savaş dönemi liderlerinden Hideki Tojo ve bazı eski liderler, Tokyo’da idam edildi.
1953: Sovyetler Birliği’nde eski gizli polis şefi Lavrenti Beria kurşuna dizildi.
1954: Boston’daki Peter Bent Brigham Hastanesi’nde gerçekleştirilen insandan insana ilk böbrek nakli, tıp tarihinde önemli bir adım oldu.
1963: “Kanlı Noel” olarak anılan olaylar sonucunda, bazı küçük köylerde yaşayan Türk nüfusu daha büyük yerleşimlere göç etmeye başladı.
1967: François-Noël Babeuf’un eserinin Türkçeye çevrilmesi ve bunun ardından çıkan hukuki süreçler; aydınların yargılanmasıyla gündeme geldi. Yargılanan isimler arasında Yaşar Kemal, Melih Cevdet Anday, Edip Cansever gibi dönemin önde gelen aydınları yer aldı ve beraat ettiler.
Afetler, kazalar ve toplumsal olaylar
1972: Nikaragua’nın başkenti Managua’da 6.5 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
1973: Fas’ta bir yolcu uçağının düşmesi sonucu 106 kişi hayatını kaybetti.
1979: Türk Hava Yolları’nın Trabzon adlı uçağı, Samsun-Ankara seferi sırasında yoğun sis nedeniyle düştü; 39 kişi yaşamını yitirdi.
1980: Mısır’ın Ankara Büyükelçiliğini basan dört Filistinli hakkında idam kararı verildi.
1986: Uzun süren davalar sonucunda Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) hakkında kararlar çıktı; aynı yıl, gelişmiş kompozit malzemelerle tasarlanmış Voyager uçağı, durmaksızın ve yakıt ikmali yapmadan dünya turunu tamamlamasıyla dikkat çekti.
1989: Romanya’nın devrik lideri Nicolae Ceauşescu ve eşi Elena, ülkeden kaçmaya çalışırken yakalandılar.
1990: Yugoslavya’nın Cumhuriyetlerinden Slovenya‘da düzenlenen referandumda halk, bağımsızlık yönünde oy kullandı.
1995: Hindistan’ın Dabwali kentinde yıl sonu partisinde çıkan yangın felaketi sonucu 540 kişi yaşamını yitirdi; bunun içinde 170 çocuk vardı.
1996: Bergama’da siyanürlü altın üretimini protesto eden halk, dikkat çekici bir eylem olarak çıplak yürüyüş gerçekleştirdi.
2002: İran Ardestan yakınlarında düşen bir uçakta, aktarma yolcusu olarak bulunan Ukrayna ve Rus bilim insanlarından oluşan 46 kişi hayatını kaybetti.
2004: Güney Okyanusu’nda, Macquarie Adası yakınlarında 8.1 büyüklüğünde deprem kaydedildi.
Günün Önemi
23 Aralık, tarihin farklı dönemlerinden siyasi çalkantılar, bilimsel atılımlar, trajediler ve toplumsal hareketlerle anılan bir gün. Bu olaylar, geçmişin izlerini taşırken bugünü de hatırlamak ve ders çıkarmak için bir fırsat sunuyor.
