Dünya genelinden birçok bilim insanının bir araya geldiği iklim örgütü World Weather Attribution (WWA), 2024 yılına dair beklentileri içeren raporunu kamuoyuna duyurdu. Raporda, 2024’ün kayıtlara geçen en sıcak yıl olduğu ve aşırı sıcak gün sayısının 41 gün arttığı ifade ediliyor. Bu olumsuz gidişatın 2025 yılında da devam edebileceği öngörülürken, örgüt ‘çok acil’ eylem planları açıkladı. İşte rapordan öne çıkan çarpıcı detaylar!
1.3 DERECE ISINMA VURGUSU
Raporda, 2024 yılındaki aşırı hava koşullarının tehlikeli seviyelere ulaştığına dikkat çekiliyor. “Bu yıl rekor kıran sıcaklıklar, binlerce insanın ölümüne ve milyonlarca insanın evlerini terk etmesine neden olan şiddetli sıcak hava dalgalarını, kuraklıkları, orman yangınlarını, fırtınaları ve selleri tetikledi. Bu olağanüstü aşırı hava koşulları, insan kaynaklı 1.3 derecelik ısınmanın bile hayatı ne denli tehlikeli hale getirdiğini gözler önüne seriyor. Yaşananlar, gezegeni ısıtan fosil yakıtlardan bir an önce uzaklaşmanın kritik önemini vurguluyor.”
ON BİNLERCE ÖLÜM RİSKİ
Raporda, 2024 yılında iklim değişikliği nedeniyle 26 farklı hava olayının incelendiği ve 3,700 kişinin ölümünün kayıtlara geçtiği belirtiliyor. Ancak, bu hava olaylarının belirli kriterlere göre seçildiğinin altı çizilerek, aşırı hava koşullarından kaynaklanan ancak kayıtlara geçmeyen on binlerce ölü olabileceği vurgulanıyor. Bu nedenle, aşırı hava olaylarından yaşanan kayıpların doğru bir şekilde belirlenmesi gerektiği ifade ediliyor.
EN ÖLÜMCÜL AFET TÜRÜ
2025 yılı hedefleri arasında yer alan bu durum rapora şu şekilde yansıyor: “Sıcak hava dalgaları, aşırı hava olaylarının en ölümcül türüdür. Ancak, yüksek sıcaklıkların tehlikeleri yeterince kamuoyuna iletilmiyor. Nisan ayında, Mali’deki bir hastane, sıcaklıkların neredeyse 50 dereceye ulaşması sonucu aşırı ölümlerde bir artış yaşandı. Yerel medya, sağlık çalışanlarının aşırı sıcaklık tehlikeleri hakkında acil harekete geçmesi gerektiğini bildirdi.”
ACİL UYARI GEREKİYOR
2025’in acil önlemleri arasında yer alan erken uyarı sistemleri hakkında şu ifadeler yer alıyor: “2024’teki hava felaketleri, ölümleri en aza indirmenin en etkili ve en ucuz yollarından biri olan erken uyarı sistemlerinin önemini gözler önüne serdi. Bu sistemlerde uyarıların hedefli olması, tehlikeli bir hava olayından günler önce verilmesi ve insanlara ne yapmaları gerektiği konusunda net talimatların verilmesi gerekiyor. Aşırı hava olaylarının çoğu, gelişmekte olan ülkelerde tahmin edilebiliyor. Her devletin, vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için erken uyarı sistemlerini uygulaması, test etmesi ve sürekli olarak geliştirmesi şarttır.
ARTIK ZAMAN KALMADI
Fosil yakıtlar konusundaki çalışmalara da değinilen raporda, bu alanda acil adımlar atılması gerektiği vurgulanıyor. Durumun ne kadar acil olduğu şu şekilde ifade ediliyor: “Geçtiğimiz yıl COP28’de dünya, ‘fosil yakıtlardan uzaklaşma’ konusunda nihayet bir anlaşmaya vardı. Yenilenebilir enerjiye hızlı bir geçiş, dünyayı daha güvenli, daha sağlıklı ve daha istikrarlı bir yer haline getirmeye yardımcı olacaktır. Gelişmekte olan ülkelerin adaptasyon için gerekli araçlara sahip olmalarını sağlamak, hayatları ve geçim kaynaklarını koruyacak ve daha istikrarlı, daha adil bir dünya yaratacaktır.”
